در شرکتهای تضامنی علاوه بر حساب سرمایه شرکاء حسابهای دیگری نیز وجود دارد. علت وجود این حسابها منع قانونی در تغییر حساب سرمایه شرکاء است که براساس قانون، هر تغییری در حساب سرمایه شرکاء بایستی در اداره ثبت شرکتها به ثبت برسد و همچنین در روزنامه رسمی آگهی شود.

مقدمه

همانگونه که در مقاله قبلی، شرکت تضامنی و نحوه ثبت عملیات حسابداری را آموختیم، حال کافیست نکات تکمیلی از شرکت‌های تضامنی را بدانیم.

حساب‌های موجود در شرکت تضامنی

در شرکتهای تضامنی علاوه بر حساب سرمایه شرکاء حسابهای دیگری نیز وجود دارد. علت وجود این حسابها منع قانونی در تغییر حساب سرمایه شرکاء است که براساس قانون، هر تغییری در حساب سرمایه شرکاء بایستی در اداره ثبت شرکتها به ثبت برسد و همچنین در روزنامه رسمی آگهی شود.

1. حساب سرمایه شرکاء

برای ثبت حساب سرمایه شرکاء در دفاتر شرکت تضامنی 2 روش وجود دارد:

  • روش ثابت: در این روش حساب سرمایه شرکاء معادل مبلغی که در شرکتنامه ثبت شده است در دفاتر ثبت می‌شود.
  • روش متغیر: در این حساب سرمایه شرکاء معادل مبلغ ثبت شده در شرکتنامه نمی‌باشد. رویدادهایی نظیر برداشت، بهره برداشت، سهم از زیان در بدهکار حساب سرمایه و رویدادهایی نظیر سهم بهره سرمایه، سهم سود، حق‌الزحمه شرکاء در بستانکار این حساب ثبت می‌شود که در ایران صرفاً استفاده از روش ثابت مجاز می‌باشد.

2. حساب جاری شرکاء

تمامی شرکاء می‌بایست دارای یک حساب جاری به نام خود در دفاتر داشته باشد و تمامی تغییرات در حساب سرمایه در آن ثبت شود و دائماً نشان‌دهنده مانده حساب سرمایه شرکاء در شرکت می‌باشد. رویدادهای برداشت نقدی و غیر نقدی، بهره برداشت، سهم زیان در  بدهکار این حساب ثبت می‌شود و رویدادهای بهره سرمایه، حق‌الزحمه، سهم سود در بستانکار این حساب ثبت می‌شود. حساب جاری شرکاء جزو حساب های دائمی می‌باشد.

3. حساب برداشت

حسابی است که در دفاتر به نام هر یک از شرکاء افتتاح می‌شود و در حقیقت در مقام اخذ وام از شرکت می‌باشد و به همین دلیل شرکاء بایستی بهره‌ایی نسبت به مبلغ برداشت شده به شرکت بپردازد.

تقسیم سود یا زیان

برطبق قانون تجارت، هر گونه سود یا زیان بایستی براساس نسبت سرمایه تقسیم شود و مگر اینکه در شرکتنامه ترتیب دیگری نیز مقرر شده باشد.

در برخی موارد ممکن است که حق‌الزحمه‌ایی نیز جهت سرپرستی شرکاء در شرکت در نظر گرفته شود و بایستی توجه شود در شرکت‌های تضامنی حق‌الزحمه جزو هزینه‌های عملیاتی محسوب نمی‌شود ولی در شرکتهای سهامی حق‌الزحمه پرداختی به مدیران جزو هزینه های عملیاتی می‌باشد. همچنین جهت تشویق جهت سرمایه گذاری در شرکت تضامنی بهره‌ایی به سرمایه موجود شرکاء محاسبه و پرداخت شود.

تغییرات در مالکیت شرکت تضامنی

هر گونه انجام تغییر در ساختار مالکیت شرکتهای تضامنی تحت تاثیر مقررات موجود در شرکتنامه و رضایت کلیه شرکاء بایستی صورت گیرد. در این گونه موارد شرکت تضامنی اولیه منحل و شرکت تضامنی جدیدی (شخصیت حقوقی جدید) به وجود می‌آید.

انحلال شرکت تضامنی

انحلال شرکت تضامنی و ایجاد یک شرکت تضامنی جدید نیاز به ارزیابی مجدد دارایی‌های شرکت دارد. ارزیابی مجدد ممکن است نتایج زیر را در بر داشته باشد:

  • ارزیابی مجدد دارایی‌های شرکت بر مبنای ارزشهای متعارف که بر مبنای بهای تمام شده در دفاتر ثبت شده است.
  • شناسایی دارایی‌های نامشهود ثبت نشده متعلق به شرکای قدیمی.
  • تعیین سهم هر یک از شرکاء از مجموع دارایی‌های ارزیابی شده.
  • تعیین سرقفلی متعلق به شریک جدید (که چندان صحیح نیست).
  • تعدیل نسبت تقسیم سود یا زیان.

ورود شریک جدید در شرکت تضامنی

ورود شریک جدید که به 2 روش زیر صورت می‌گیرد که نیاز به موافقت کلیه شرکای قدیمی دارد:

1. از طریق سرمایه‌گذاری مستقیم

در این حالت دارایی های شرکت معادل مبلغ سرمایه گذاری شریک جدید افزایش می‌یابد.

2. از طریق خرید تمام یا قسمتی از سهم‌الشرکه شرکای قدیمی

در این حالت هیچ تغییری در دارایی‌های شرکت صورت می‌گیرد. شریک جدید در مقابل تمامی تعهداتی که از قبل از ورود وی در شرکت وجود داشته است نیز مسئول است.

در هنگام ورود شریک جدید باید به این نکته توجه شود که میزان پرداختی شریک جدید بیشتر از سهم او از سرمایه شرکت است یا نه در صورتی که مبلغ آورده شریک جدید بیشتر از سهم وی از سرمایه شرکت باشد با این موضوع می‌توان به 2 روش زیر برخورد کرد:

1. اختصاص مبلغ اضافه پرداختی به عنوان پاداش به شرکای قدیمی که به نسبت سود یا زیان بین شرکای قدیمی تقسیم می‌شود.

2. احتساب مبلغ اضافه پرداخت شده به عنوان سرقفلی در نظر گرفت که به نسبت سود و زیان بین شرکای قدیمی تقسیم می‌شود. لازم به ذکر است که سرقفلی یک دارایی نامشهود است.