الزامات این استاندارد در مورد کلیه صورتهای مالی طرحهای مزایای بازنشستگی که دوره مالی آنها از تاریخ اول فروردین 1384 یا بعد از آن شروع می‌شود لازم‌الاجراست.
دامنه کاربرد استاندارد حسابداری شماره 27
- کلیه صندوقهای متولی اجرای طرحهای مزایای بازنشستگی ازجمله سازمان تامین اجتماعی و ... مشمول این استاندارد هستند.
- این استاندارد با حسابداری طرحهای مزایای بازنشستگی برای تمام اعضا به عنوان یک گروه سروکار دارد و به گزارش درباره مزایای بازنشستگی هر یک از اعضا نمی پردازد.
- این استاندارد در مورد طرحهای دیگری از قبیل بیمه بیکاری و خدمات درمانی که توسط برخی سازمانها و صندوقها در کنار طرحهای مزایای بازنشستگی اداره می شود، کاربرد ندارد.
طرحهای مزایای بازنشستگی
برنامه‌هایی است که به موجب آن برای اعضا پس از خاتمه خدمت، مزایایی در قالب حقوق بازنشستگی یا مستمری فراهم می‌شود. به شرطی که بتوان این مزایا را قبل از خاتمه خدمت بر اساس شرایط مصوب یا رویه مورد عمل تعیین یا براورد کرد.
مزایای بازنشستگی
عبارت است از حقوق بازنشستگی و سایر مستمریهایی که به موجب مقررات طرح انتظار می رود با توجه به سنوات خدمت گذشته اعضا به آنان پرداخت شود.
اعضا
شامل کلیه افراد اعم از شاغلین، بازنشستگان و مستمری بگیرانی است که از مزایای طرح بازنشستگی بهره‌مند می‌شوند.
صندوق بازنشستگی
شخصیت حقوقی مستقلی است که تحت عناوینی مانند صندوق، سازمان، موسسه و غیره براساس قانون، اساسنامه یا دستورالعمل خاص، در حوزه تامین مزایای بازنشستگی اعضا، فعالیت می‌کند.
خالص داراییهای طرح (ارزش ویژه طرح)
عبارت است از داراییهای طرح منهای بدهیهای آن غیر از ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری.
استفاده‌کنندگان و نیازهای اطلاعاتی آنان
اهداف استفاده‌کنندگان از کسب اطلاعات
- ارزیابی توان پرداخت تعهدات
- ارزیابی عملکرد طرح
- تعیین راهبردها و خط‌مشی‌های طرح
- فراهم کردن امکان نظارت عمومی دولت
ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری
عبارت است از ارزش فعلی پرداختهای مورد انتظار به اعضای طرح بابت سنوات خدمت گذشته آنان که برمبنای مفروضات اکچوئری محاسبه می‌شود.
ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری
ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری باید براساس پرداختهای مورد انتظار طبق شرایط طرح، با توجه به سنوات خدمت اعضا تا تاریخ مورد نظر و سطح حقوق و مزایای جاری اعضا محاسبه شود تا ارزش زمانی پول ( از طریق تنزیل با نرخ بازده مناسب) بین تارخ تهیه اطلاعات و تاریخ پرداخت مورد انتظار را منعکس کند.
ایفای تعهدات طرح در طرحهای مزایای بازنشستگی بستگی به عوامل زیر دارد:
- وضعیت مالی طرح
- حق بیمه های آتی
- کارایی عملیاتی طرح شامل سرمایه‌گذاری
تناوب ارزیابی مبتنی بر اکچوئری
- بر اساس قوانین و مقررات موجود، معمولا طرحهای مزایای بازنشستگی ملزم به انجام ارزیابی مبتنی بر اکچوئری حداقل هر سه سال یکبار هستند.
- چنانچه ارزیابی مبتنی بر اکچوئری به تاریخ صورتهای مالی انجام نشده باشد از آخرین ارزیابی انجام شده استفاده و تاریخ آن افشا می‌شود.
اندازه‌گیری داراییهای طرح
27.png "استاندارد حسابداری")
مبانی تعیین ارزش منصفانه سرمایه گذاریها
27.png "استاندارد حسابداری")
صورتهای مالی طرحهای مزایای بازنشستگی
- ترازنامه
- صورت تغییرات در خالص داراییها
- صورت درآمد و هزینه
- یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی
ترازنامه طرح مزایای بازنشستگی باید حداقل حاوی اقلام اصلی زیر باشد:
الف. سرمایه گذاریها به تفکیک:
سرمایه‌گذاری در شرکتهای فرعی،
سرمایه‌گذاری در مشارکتهای خاص،
سرمایه‌گذاری در سایر شرکتها،
املاک،
اوراق مشارکت،
تسهیلات اعطایی،
سپرده‌های بانکی،
ب. موجودی نقد
ترازنامه طرح مزایای بازنشستگی باید حداقل حاوی اقلام اصلی زیر باشد:
ج. حق بیمه‌های دریافتنی،
د. سایر حسابها و اسناد دریافتنی،
ه. داراییهای ثابت مشهود،
و. حسابها و اسناد پرداختنی،
ز. تسهیلات دریافتی،
ح. ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان،
ط. خالص داراییهای طرح،و
ی. ارزش ویژه طرح.
ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری باید زیر ترازنامه افشا شود.
صورت تغییرات در خالص داراییها باید حداقل حاوی اقلام اصلی زیر باشد:
الف. حق بیمه‌های بازنشستگی،
ب. کمکهای بلاعوض،
ج. حق بیمه انتقالی از سایر طرحها،
د. حقوق و سایر مزایای بازنشستگی اعضا،
ه. حق بیمه انتقالی به سایر طرحها،
و. هزینه‌های اداره طرح،
ز. مازاد (کسری) درآمد نسبت به هزینه.
صورت درآمد و هزینه باید حداقل حاوی اقلام اصلی زیر باشد:
الف. درآمدهای عملیاتی ،
ب. هزینه‌های عملیاتی ،
ج. سود یا زیان عملیاتی ،
د. هزینه‌های مالی ،
ه. سایر درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی ،
و. مالیات بردرآمد ،
ز. سود یا زیان فعالیتهای عادی ،
ح. اقلام غیرمترقبه ،
ط. سهم اقلیت ، و
ی. سود یا زیان خالص.
علاوه بر موارد بالا ، ممکن است به موجب سایر استانداردهای حسابداری ، ارائه اقلام اصلی و جمعهای فرعی دیگری نیز ضرورت داشته باشد .
یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی باید حداقل حاوی اقلام اصلی زیر باشد:
الف. رویه ها و مفروضات مورد استفاده برای تعیین ارزش منصفانه سرمایه گذاریها،
ب. رویه ها و مفروضاتی که در محاسبه ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری بکار رفته است و هرگونه تغییر در رویه ها و مفروضات در فاصله بین دو تاریخ از انجام اکچوئری،
ج. تاریخ انجام آخرین ارزیابی مبتنی بر اکچوئری،
د. اطلاعات مختصر در مورد گروههای کارکنان تحت پوشش و کارفرمایان،
ه. اطلاعات آماری در خصوص تعداد بازنشستگان، مستمری بگیران و اعضای شاغل،
و. اطلاعات مختصر در مورد طرحهای بازنشستگی و ارائه اطلاعات کلی در خصوص شرایط هرکدام (نظیر شرایط استحقاق، مبالغ و درصدهای قابل پرداخت)،
ز. شرح تغییرات طی سال مالی در شرایط پرداخت مزایای بازنشستگی، حق بیمه ها، شرایط عضویت طرح و قوانین و مقررات مرتبط با طرح و اینکه تغییرات یاد شده در محاسبات اکچوئری منظور شده است یا خیر،
ح. خط مشی تامین منابع و هرگونه تغییر در آن طی سال مالی،
ط. وضعیت مالیاتی طرح،
ی. معاملات طرح با واحدهای تجاری تحت کنترل یا تحت نفوذ قابل ملاحظه تمام یا برخی از اعضا، کارفرمایان با نفوذ قابل ملاحظه در طرح، کانونهای بازنشستگی و سازمانها و تشکلهای مرتبط با اعضا و یا طرح،
ک. سیاستهای سرمایه گذاری منابع طرح،
ل. سرمایه گذاری طرح در سهام کارفرمایانی که بر طرح نفوذ قابل ملاحظه دارند، و
م. جدول جزئیات ارزش منصفانه خالص داراییهای طرح، به استثنای داراییهای ثابت مشهود که به بهای تمام شده یا مبلغ تجدید ارزیابی به کسر استهلاک انباشته منعکس می شود و مقایسه آن با ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری و تشریح سیاستهای تامین مبالغ کسری.
در یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی باید ارتباط بین ارز ش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری وارزش منصفانه خالص داراییهای طرح (به اسثنای داراییهای ثابت مشهود) و خط مشی تامین مالی مزایای بازنشستگی تبیین شود.
تاریخ اجرا استاندارد حسابداری شماره 27
الزامات این استاندارد در مورد کلیه صورتهای مالی طرحهای مزایای بازنشستگی که دوره مالی آنها از تاریخ اول فروردین 1384 یا بعد از آن شروع می‌شود لازم‌الاجراست.
مطابقت با استانداردهای بین‌المللی
با اجرای الزامات این استاندارد، مفاد استاندارد بین‌المللی حسابداری شماره 26 با عنوان حسابداری و گزارشگری طرحهای مزایای بازنشستگی نیز رعایت می‌شود.
