حق سنوات، مبلغی است که کارگر هنگام فراغت از کار از قبیل بازنشستگی، ازکارافتادگی و موارد خاص دیگری دریافت میکند و میزان آن معادل یک ماه آخرین مزد ثابت دریافتی کارگر است.
حق سنوات چیست؟
سنوات پایان خدمت یا اصطلاحا حق سنوات، یکی از مزایای اجباری است که کارفرما در هر حالت موظف به پرداخت آن به کارگر است. حق سنوات یا پاداش پایان خدمت، مبلغی است که کارگر هنگام فراغت از کار از قبیل بازنشستگی، از کارافتادگی، فوت و استعفا و... دریافت میکند و میزان آن معادل یک ماه آخرین مزد ثابت دریافتی کارگر است.
حق سنوات طبق قانون باید هنگام قطع ارتباط کاری پرداخت شود؛ ولی پرداخت آن قبل از پایان اشتغال نیز منع قانونی ندارد و علیالحساب به شمار میرود (در قراردادهای بیش از یک سال) و از مبلغ نهایی سنوات پایان خدمت کارکنان، کسر میشود.
حق سنوات متناسب با مدت اشتغال قابل پرداخت است و درصورتی که کارگر فوت کند، به خانواده وی پرداخت میشود و پرداخت آن به عهده کارفرما است. میزان حق سنوات نباید از حداقل مزد ثابت کارگر در سال مربوط کمتر باشد ولی در قانون سقف خاصی برای آن مقرر نشده است.
نحوه محاسبات حق سنوات
محاسبه حق سنوات از طریق فرمول زیر انجام میشود:
پایه سنوات چیست؟
پایه سنوات را میتوان بخش حمایتی پایه حقوق نامید که معمولا برای جبران حداقل دستمزد، توسط شورای عالی کار، تصویب و ابلاغ میشود. این بخش از حقوق، در واقع قسمتی از حقوق پایه است که معمولا با حداقل دستمزد جمع و به کارگر پرداخت میشود؛ هر چند میتوان آن را به صورت چند ماه یک بار یا سالی یک بار نیز پرداخت کرد. پایه سنوات، یکی از مزایای جانبی دستمزد است و تغییر میزان سالانه آن ارتباطی با افزایش دستمزد ندارد.
همه کارگران دارای قرارداد دائم و موقت مشمول قانون کار که دارای یک سال سابقه کار شده و یا یک سال از دریافت آخرین پایه سنوات آنان در همان کارگاه گذشته باشد، اعم از اینکه حق سنوات یا مزایای پایان کار خود را تسویه حساب کرده باشند یا خیر، مشمول دریافت پایه سنوات خواهند بود.
نکته: در قراردادهای بیش از یک سال، پرداخت حق سنوات در پایان هرسال، علیالحساب محسوب شده و هرساله باید (در پایان سال) با توجه به نرخ دستمزد آن سال، مبلغ حق سنوات تعدیل گردد.
نحوه محاسبه پایه سنوات در حقوق
محاسبه سنوات بر اساس جدول ارائه‌شده و به‌صورت ماهیانه محاسبه میشود که در صورت یک‌ساله بودن سابقه کار از آن استفاده میشود؛ اما در سال‌های پس از تطبیق با توجه به درصدهایی که شورای عالی کار اعلام میکند افزایش می‌یابند. در سال 1402 میزان سنوات را به‌صورت زیر محاسبه می‌کنند:
(تعداد روزهای کاری ماه × 70,000) + حقوق پایه ماهانه اعلام‌شده در سال جاری = حقوق پایه ماهانه در سال دوم
حق سنوات به چه کسانی تعلق نمی‌گیرد؟
سنوات خدمت به افراد دانشجو و دانش آموزان که مشاغل تابستانی دارند، تعلق نمی‌گیرد. پایه سنوات با مزایای پایان کار خدمت متفاوت است، طبق ماده 24 قانون کار، کارفرما موظف به پرداخت مزایای پایان کار می‌باشد که معادل آخرین حقوق کارگر به عنوان عیدی پایان کار است.
زمان خاتمه قرارداد کار و پرداخت سنوات توسط کارفرما
- اخراج موجه شخص
- بازنشستگی
- پایان کار در قراردادهای معین
- ازکارافتادگی کلی
- استعفای کارگر
- فوت شخص بیمه‌شده
- فسخ قرارداد مطابق متن قرارداد
سنوات ارفاقی چیست؟
سنواتی که با مجوز مراجع ذی‌صالح به مدت خدمت موثر کارمندان مشترک صندوق بازنشستگی کشوری اضافه میشود و حسب مورد پس از پرداخت کسور یا حتی بدون پرداخت کسور درتعیین حقوق بازنشستگی و وظیفه آنان محاسبه میشود را سنوات ارفاقی می‌نامند.
آیا حق سنوات شامل مالیات میشود؟
برابر با بخشنامه شماره 11719/58324-30/4 مورخ 1377/12/09 در مواردی که کارفرمایان با برخی از حقوق بگیران خود قراردادهای سالانه منعقد نموده و در پایان سال مبادرت به پرداخت مبالغی تحت عنوان مزایای پایان خدمت می نمایند، سپس از ابتدای سال بعد قرارداد دیگری با همان شخص منعقد می کنند و در پایان سال پرداخت با عنوان موصوف تکرار می شود. در این حالت با انعقاد قرارداد مجدد نه تنها خدمت پایان نمی پذیرد بلکه استمرار نیز می یابد لذا وجوهی که در پایان مدت اینگونه قراردادها به حقوق بگیر پرداخت می شود از مصادیق مزایای پایان خدمت موضوع بند 5 ماده 91 قانون مالیات های مستقیم نمی باشد و طبق مقررات مشمول مالیات بر حقوق خواهد بود.
بخشنامه فوق به این معناست که چنانچه کارفرما سنوات یا مزایای پایان خدمت به حقوق بگیر پرداخت کند و حقوق بگیر سال بعد نیز مشغول کار باشد این سنوات و مزایا مشمول مالیات بر حقوق است ولی اگر حقوق بگیر در سال بعد دیگر شاغل نباشد این سنوات و مزایای پایان خدمت مشمول مالیات بر حقوق نیست.(البته در اصلاحیه جدید قانون مالیات های مستقیم مصوب تیرماه 1394 سنوات معاف از مالیات است چه کارگر سال بعد در همان کارگاه مشغول به کار باشد و چه ترک کار نماید)
بخشنامه شورای عالی کار در رابطه با پایه سنوات
- پایه سنوات شامل دانشجویان و دانش‌آموزانی که مشاغل تابستانی دارند نمی‌شود
- پایه سنوات با سنوات خدمت (پاداش پایان کار) متفاوت است و طبق ماده 24 کارفرما موظف است معادل آخرین حقوق کارگر را به‌عنوان پایان کار به وی بپردازد.
- در سال 1401 و 1402، میزان پایه سنوات 7 هزار تومان است که به‌صورت روزانه به‌حساب کارگران منظور شده و در پایان سال به آنان تقدیم میشود
- تعویض کارفرما ربطی به سنوات ندارد و کارفرمای جدید نیز موظف است سنوات کارگرانی را که یک سال است مشغول به کارند بپردازد.
- به کارگران فصلی نیز با توجه به میزان کارکردشان سنوات تعلق می‌گیرد و برای محاسبه این میزان سنوات باید به تبصره‌هایی که در این زمینه وجود دارند مراجعه کنید.
- اگر سال 1402 چهارمین سال کار یک کارگر باشد علاوه بر پایه سنوات این سال مبلغ سال‌های دیگر نیز به‌حساب وی به‌صورت تصاعدی منظور میشود.
مثالی از محاسبه حق سنوات
خانم صبور از تاریخ 1388/02/01 با مزد ثابتی معادل 9,700,000 ریال در "شرکت اردبیل" مشغول به کار شده است. با فرض اینکه ایشان تا تاریخ 1389/12/29 با شرکت همکاری نماید و آخرین مزد ثابت وی معادل 10,500,000 ریال باشد، سنوات پایان خدمت ایشان در پایان سال 89 به شرح زیر محاسبه میگردد:
