هدف این استاندارد تدوین الزاماتی برای ارائه اطلاعات درباره تغییرات تاریخی نقد و معادلهای نقد برحسب فعالیتهای عملیاتی، سرمایه گذاری و تأمین مالی است
هدف استاندارد حسابداری شماره 2
تدوین الزاماتی برای ارائه اطلاعات درباره تغییرات تاریخی نقد و معادلهای نقد برحسب فعالیتهای عملیاتی، سرمایه گذاری و تأمین مالی
دامنه کاربرد استاندارد حسابداری شماره 2
کلیه واحدهای تجاری باید صورت جریان وجوه نقد را طبق الزامات مندرج در این استاندارد تهیه و آن را به عنوان یک صورت مالی مستقل به همراه سایر صورتهای مالی ارائه کنند.
منافع اطلاعات جریانهای نقدی
صورت جریانهای نقدی همراه با سایر صورتهای مالی، اطلاعات لازم برای ارزیابی این موارد را فراهم می‌کند:
- تغییرات در خالص داراییهای واحد تجاری
- ساختار مالی واحد تجاری
- توانایی واحد تجاری برای تأثیرگذاری بر مبالغ و زمانبندی جریانهای نقدی به منظور سازگاری با شرایط و فرصتها
وجه نقد
عبارتست از موجودی نقدی و سپرده های دیداری
معادل وجه نقد
عبارتست از سرمایه گذاریهای کوتاه مدت با نقدشوندگی بالا که به سرعت قابل تبدیل به مبلغ معینی نقد می‌باشد و ریسک تغییر ارزش آن کم است.
جریانهای نقدی
عبارتست از جریانهای ورودی و خروجی نقد و معادلهای نقد
نکات قابل توجه در تعریف معادل نقد
- هدف از نگهداری آن ایفای تعهدات نقدی کوتاه مدت است و نه سرمایه گذاری.
- به سرعت قابل تبدیل به مبلغ معینی نقد است
- ریسک تغییر ارزش آن کم است
بنابراین سرمایه‌گذاری فقط زمانی به عنوان معادل نقد تلقی می‌شود که سررسید آن کوتاه، مثلا حداکثر سه ماه از تاریخ تحصیل باشد.
نکات قابل توجه در تعریف جریانهای نقدی
جریانهای نقدی انتقالات بین اقلام نقد یا معادلهای نقدی را شامل نمی‌شود زیرا این انتقالات بخشی از مدیریت نقد واحد تجاری محسوب می‌شود.
طبقه‌بندی صورت جریانهای نقدی
صورت جریان وجوه نقد باید منعکس کننده جریانهای نقدی طی دوره تحت3 سرفصل اصلی باشد:
- فعالیتهای عملیاتی
- فعالیتهای سرمایه گذاری
- فعالیتهای تأمین مالی
جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی
فعالیتهای عملیاتی عبارت از فعالیتهای اصلی مولد درآمد عملیاتی واحد تجاری است که در محاسبه سود و زیان دوره منظور می‌شود. بنابراین جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی اساساً دربرگیرنده جریانهای ورودی و خروجی نقدی مرتبط با فعالیتهای مزبور است.
روشهای گزارشگری جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی
- روش مستقیم: افشای طبقات اصلی ناخالص دریافتهای نقدی و ناخالص پرداختهای نقدی
- روش غیرمستقیم: تعدیل سود و زیان دوره بابت آثار:
- معاملات دارای ماهیت غیر نقدی
- اقلام تعهدی یا انتقالی مرتبط با دریافتها و پرداختهای نقدی عملیاتی گذشته یا آینده
- اقلام درآمد یا هزینه مرتبط با جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای سرمایه گذاری یا تأمین مالی
روشهای گزارشگری جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی
به واحدهای تجاری توصیه می‌شود جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی را با استفاده از روش مستقیم گزارش کنند زیرا اطلاعاتی ارائه می‌کند که می‌تواند در پیش بینی جریانهای نقدی آتی مفید باشد در حالیکه در روش غیر مستقیم چنین اطلاعات ارائه نمی‌شود.
جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای سرمایه گذاری
- اینگونه جریانهای نقدی، نشان دهنده میزان مخارجی است که برای تحصیل منابع به منظور ایجاد سود و جریانهای نقدی آتی، مصرف شده است.
- تنها مخارجی که منجر به شناسایی دارایی در صورت وضعیت مالی می‌شود واجد شرایط طبقه بندی به عنوان فعالیتهای سرمایه گذاری است.
جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای تأمین مالی
افشای جداگانه جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای تأمین مالی به تأمین کنندگان منابع مالی واحد تجاری در پیش بینی ادعاها نسبت به جریانهای نقدی آتی کمک می‌کند.
گزارشگری جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای سرمایه گذاری و تأمین مالی
واحد تجاری باید طبقات اصلی ناخالص دریافتهای نقدی و ناخالص پرداختهای نقدی حاصل از فعالیتهای سرمایه گذاری و تأمین مالی را بطور جداگانه گزارش کند.
گزارشگری جریانهای نقدی بر مبنای خالص
در برخی موارد ممکن است جریانهای نقدی بر مبنای خالص گزارش شود.
- جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی، سرمایه گذاری یا تأمین مالی:
- دریافتها و پرداختهای نقدی از طرف مشتریان، در صورتیکه آن جریانهای نقدی منعکس کننده فعالیهای مشتری و نه واحد تجاری باشد و
- دریافتها و پرداختها نقدی در رابطه با اقلامی‌که گردش آنها سریع، مبالغ آنها بزرگ و سررسید آنها کوتاه باشد.
- در مؤسسات مالی:
- دریافتها و پرداختهای نقدی مربوط به قبول یا بازپرداخت سپرده های دارای سررسید ثابت
- سپرده گذاری نزد سایر مؤسسات مالی و برداشت از سپرده های مذکور
- تسهیلات اعطایی به مشتریان و بازپرداخت آنها
جریانهای نقدی ارزی
- جریانهای نقدی حاصل از معاملات ارزی باید به واحد پول عملیاتی واحد تجاری ثبت و بر مبنای نرخ مبادله بین پول عملیاتی و ارز در تاریخ جریانهای نقدی تسعیر شود.
- جریانهای نقدی واحد تجاری فرعی خارجی باید با استفاده از نرخهای مبادله بین واحد پول عملیاتی و ارز در تاریخ جریانهای نقدی تسعیر شود.
سود تسهیلات و سود تقسیمی
جریانهای نقدی حاصل از سود تسهیلات و سود تقسیمی دریافتی و پرداختی باید جداگانه افشا شود.
- در یک مؤسسه مالی، سود دریافتی و پرداختی بابت تسهیلات و نیز سود تقسیمی دریافتی معمولا به عنوان جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی طبقه بندی می‌شود.
- در سایر واحدهای تجاری سود تقسیمی پرداختی و سود پرداختی بابت تسهیلات به عنوان جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای تأمین مالی و سود دریافتی بابت تسهیلات اعطایی به عنوان فعالیتهای عملیاتی طبقه بندی می‌شود.
مالیات بر درآمد
جریانهای نقدی حاصل از مالیات بر درآمد باید بطور جداگانه افشا و به عنوان جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی طبقه بندی شود، مگر اینکه بتوان آن را به طور مشخص مرتبط با فعالیتهای تأمین مالی و سرمایه گذاری تشخیص داد.
سرمایه گذاری در واحدهای تجاری فرعی، واحدهای تجاری وابسته و مشارکتهای خاص
یک واحد تجاری که منافع خود در واحد تجاری وابسته یا مشارکت خاص را به روش ارزش ویژه گزارش می‌کند، در صورت جریانهای نقدی خود، جریانهای نقدی مربوط به سرمایه گذاری در واحد تجاری وابسته یا مشارکت خاص، و مبالغ توزیع سود و سایر دریافتها و پرداختها با واحد تجاری وابسته یا مشارکت خاص را گزارش می‌کند.
تغییر در منافع مالکیت در واحدهای تجاری فرعی و سایر فعالیتهای تجاری
- واحد تجاری باید موارد زیر را بصورت تجمیعی در رابطه با بدست آوردن و از دست دادن کنترل واحدهای تجاری فرعی یا سایر فعالیتهای تجاری در بخش فعالیتهای سرمایه گذاری افشا نماید:
- کل مابه ازای پرداختی یا دریافتی
- آن بخش از مابه ازا که بصورت نقدی و معادلهای نقد است
- مبلغ نقد و معادلهای نقد در واحدهای تجاری فرعی یا سایر فعالیتهای تجاری که کنترل آنها بدست آمده یا از دست رفته است
- مبلغ داراییها و بدهیها، به غیر از نقد و معادلهای نقد، در واحدهای تجاری فرعی یا سایر فعالیتهای تجاری که کنترل آنها بدست آمده یا از دست رفته است
معاملات غیر نقدی
معاملات سرمایه گذاری و تامین مالی که مستلزم استفاده از نقد یا معادلهای نقد نیست، نباید در صورت جریانهای نقدی انعکاس یابد برای نمونه:
- تحصیل داراییها در قبال بدهیهای مستقیم یا از طریق اجاره تأمین مالی
- تحصیل یک واحد تجاری در قبال صدور سهام
- تبدیل بدهی به حقوق مالکانه
اجزای نقد و معادلهای نقد
واحد تجاری باید اجزای تشکیل دهنده نقد و معادلهای نقد را افشا کند و باید صورت تطبیق این مبالغ در صورت جریانهای نقدی و اقلام مشابه گزارش شده در صورت وضعیت مالی را ارائه نماید.
سایر موارد افشاء
واحد تجاری باید مبلغ مانده های با اهمیت نقد و معادلهای نقد نگهداری شده توسط واحد تجاری که برای استفاده گروه در دسترس نمی باشد و همچنین دلیل آن را افشا کند. برای نمونه:
- ممکن است مانده های نقد و معادلهای نقد نگهداری شده توسط واحد تجاری فرعی به دلیل اعمال کنترلهای ارزی یا سایر محدودیتهای قانونی کشور محل فعالیت آن برای استفاده توسط واحد تجاری اصلی یا سایر واحدهای تجاری فرعی در دسترس نباشد.
برای درک وضعیت مالی و نقدینگی واحد تجاری، اطلاعات بیشتر نظیر موارد زیر توصیه می گردد:
- مبلغ تسهیلات مالی استفاده نشده که ممکن است در فعالیتهای عملیاتی آتی و تسویه تعهدات سرمایه‌ای بکار گرفته شود.
- مجموع مبالغ جریانهای نقدی مربوط به افزایش در ظرفیت عملیاتی جدا از جریانهای نقدی لازم برای حفظ ظرفیت عملیاتی
- مبلغ جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی، سرمایه گذاری و تأمین مالی مربوط به هریک از قسمتهای قابل گزارش
تاریخ اجرا استاندارد حسابداری شماره 2
الزامات این استاندارد در مورد کلیه صورتهای مالی که دوره مالی آنها از تاریخ 01/01/1398 و بعد از آن شروع می‌شود، لازم‌الاجراست.
مطابقت با استانداردهای بین‌المللی حسابداری
با اجرای این استاندارد مفاد استاندارد حسابداری 7 صورت جریانهای نقدی (ویرایش 2017) نیز رعایت می‌شود.
