حساب حقوق پایه و حساب حقوق و دستمزد پرداختنی، هر دو جزو حسابهای بسیار مهمی در حسابداری هستند که تفاوت چشمگیری نسبت به یکدیگر دارند که در این مقاله به آن می‌پردازیم.
مقدمه
یکی از مفاهیم اساسی در حسابداری شرکت‌ها، مدیریت دستمزد و حقوق کارکنان است. وقتی از مدیریت دستمزد و حقوق کارکنان صحبت می‌کنیم، دو حساب حقوق پایه و حقوق و دستمزد پرداختنی، به میدان می‌آیند. با این حال، حقوق پایه و حقوق و دستمزد پرداختنی دارای تفاوت‌های مهمی هستند و در دفتر حسابداری شرکت به عنوان دو حساب جداگانه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انواع حسابها در حسابداری
- حسابهای دائمی
- حسابهای موقت
تعریف |حسابهای دائمی| در حسابداری و انواع آن
حسابهای دائمی (Permanent Accounts) یا همان حسابهای تعادلی، یکی از دسته‌های مهم حسابها در حسابداری هستند. این حسابها به عنوان حسابهای دائمی شناخته می‌شوند چرا که مانده آن‌ها به پایان هر دوره حسابداری به عنوان انتقالی به دوره بعدی منتقل می‌شود و از یک دوره به دیگر دوره حسابداری انتقال نمی‌یابد. این حسابها برای نمایش وضعیت مالی شرکت در دسته‌های مختلف استفاده می‌شوند و معمولاً دارای دو طرف هستند. حسابهای دائمی به سه دسته اصلی زیر تقسیم می‌شوند:
1. دارایی‌ها
این حسابها دارایی‌های شرکت را نمایش می‌دهند، مانند پول نقد، موجودی کالاها، دارایی‌های ثابت (مانند تجهیزات) و حسابهای دریافت‌نشده.
2. حقوق مالکانه (حقوق صاحبان سهام)
کمطور حسابهای مربوط به سهامداران و سرمایه شرکت است که شامل حسابهای سهام عادی، حقوق انتظاری سهامداران و سود (یا زیان) انباشته می‌شود.
3. بدهی‌ها
حسابهای بدهی نشان دهنده تعهدات مالی شرکت به طرف‌های خارجی هستند، مانند وام‌ها، بدهی‌های تجاری و حقوق و دستمزد پرداختنی.
تعریف |حسابهای موقت| در حسابداری و انواع آن
حسابهای موقت (Temporary Accounts) در حسابداری به حساب‌هایی اشاره دارند که برای دوره‌های معینی از زمان و به صورت موقت برای ثبت تغییرات در درآمد و هزینه‌ها استفاده می‌شوند. این حسابها به عنوان "موقت" شناخته می‌شوند؛ چرا که در پایان هر دوره حسابداری (معمولا سال مالی) موازی با انتقال درآمد و هزینه‌ها به حسابهای دائمی، معمولا با بسته شدن حسابهای موقت از بین می‌روند. در واقع، این حسابها به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا درآمد نهایی و سود (یا زیان) خالص را برای دوره معینی محاسبه کنند. حسابهای موقت به سه دسته اصلی زیر تقسیم می‌شوند:
1. درآمد
حسابهای درآمد برای ثبت درآمدهای حاصل از فروش محصولات یا خدمات شرکت استفاده می‌شوند. همچنین این حسابها به عنوان حسابهای موقت در دوره مالی به ازای فروش‌ها و خدمات ایجاد می‌شوند و در پایان دوره به حسابهای دائمی انتقال می‌یابند.
2. هزینه
مخارجی که یک واحد اقتصادی برای درآمدزایی و کسب سود متحمل می‌شود، هزینه نامیده می‌شود. هزینه‌ها نشان دهنده وجوه خارج شده از فعالیت اقتصادی هستند، که منافع آتی برای مجموعه به دنبال ندارند. مانند هزینه حقوق پایه.
3. برداشت
وجوهی که مالکان برای مصارف شخصی از موجودی‌های نقدی شرکت خارج می‌کنند، برداشت از حساب نام دارد. برداشت از حساب در پایان دوره مالی از حساب سرمایه کسر می‌شود.
تعریف حقوق پایه (Base Salary)
حقوق پایه به عنوان مبلغ ثابت و تعیین شده ای از درآمد معین کارمند یا کارگر در نظر گرفته می‌شود. این مبلغ به صورت منظم و بدون توجه به عملکرد فردی یا عوامل دیگر تعیین می‌شود. به عبارت دیگر، حقوق پایه مقداری است که کارمند به عنوان دستمزد اساسی دریافت می‌کند، بدون احتساب عوامل اضافی مانند پاداش‌ها یا علاوه‌ها.
تعریف حقوق و دستمزد پرداختنی (Total Payroll and Wages Payable)
حساب حقوق و دستمزد پرداختنی شامل تمامی مبالغی است که شرکت باید به کارمندان و کارگران خود پرداخت کند. این شامل حقوق پایه، پاداش‌ها، علاوه‌ها، مزایا، مالیات بر درآمد، بیمه‌ها و سایر پرداختی‌ها می‌شود. حقوق و دستمزد پرداختنی به عنوان یک بدهی در نظر گرفته می‌شود؛ چرا که شرکت مبالغ مورد نیاز برای پرداخت به کارمندان را به تعویق می‌اندازد و تا زمان پرداخت به کارمندان به عنوان یک بدهی در دفتر حسابداری خود ثبت می‌کند.
مقاله مرتبط: ثبت سند پرداخت مالیات بر حقوق و دستمزد کارکنان
تفاوت اصلی حقوق پایه با حقوق و دستمزد پرداختنی
تفاوت اصلی بین این دو حساب در این است که حقوق پایه به عنوان هزینه‌ای در نظر گرفته می‌شود که شرکت باید به عنوان حقوق کارمندان پرداخت کند و به صورت منظم تعیین می‌شود. در مقابل، حقوق و دستمزد پرداختنی نمایانگر مجموع تمامی تعهدات مالی شرکت نسبت به کارمندان در زمینه پرداخت حقوق و دستمزد است و به عنوان یک بدهی در نظر گرفته می‌شود.
|سند حسابداری| حقوق پایه و حقوق و دستمزد پرداختنی
در انتهای هر ماه کارفرما بایستی هزینه حقوق و دستمزد شرکت یا موسسه خود را شناسایی کند. توجه به این نکته ضروری است که پرداخت حقوق و دستمزد ممکن است با تاخیر انجام شود یا در شرایطی که وضعیت نقدینگی شرکت مناسب نیست به صورت علی الحساب پرداخت گردد. صرف نظر از اینکه پرداخت حقوق و دستمزد در چه زمانی انجام می‌شود، سند شناسایی آن باید در انتهای هر ماه ایجاد گردد. قالب سند شناسایی هزینه حقوق و دستمزد به صورت کلی به شکل زیر است:
| عنوان | بدهکار | بستانکار |
| هزینه حقوق پایه | *** | 0 |
| هزینه حق مسکن | *** | 0 |
| 20% بیمه سهم کارفرما | *** | 0 |
| 3% بیمه بیکاری | *** | 0 |
| حقوق و دستمزد پرداختنی/پرسنل شماره 1 | 0 | *** |
| حقوق و دستمزد پرداختنی/پرسنل شماره 2 | 0 | *** |
| مالیات بر حقوق کارکنان پرداختنی | 0 | *** |
| 30% حق بیمه تامین اجتماعی پرداختنی | 0 | *** |
