تجزیه و تحلیل صورتهای مالی که توسط حسابداران انجام میگیرد، نقش بسیار مهمی در فرآیند تصمیم‌گیری و ارزیابی عملکرد مالی ایفا می‌کند و به مدیران کمک می‌کند تا تصمیمات بهینه‌تری بگیرند.
مقدمه
صورت مالی یکی از ابزارهای مهم برای ارزیابی عملکرد مالی یک شرکت یا سازمان است. تجزیه و تحلیل صورتهای مالی به تحلیل و بررسی عناصر مختلف این گزارش‌ها با هدف درک عمیقتر وضعیت مالی و عملکرد یک موسسه می‌پردازد. در این مقاله، نحوه تجزیه و تحلیل صورتهای مالی را بررسی می‌کنیم و اهمیت آن را برای افراد و سازمان‌ها مورد بررسی قرار می‌دهیم.
مفهوم صورتهای مالی
صورتهای مالی، یک سند مالی است که وضعیت مالی یک شرکت یا سازمان را در یک زمان مشخص، نمایش میدهد. این گزارش شامل 3 بخش اصلی است:
- ترازنامه
- صورت سود و زیان
- صورت سرمایه
آشنایی با ترازنامه
ترازنامه، گزارشی اســت که اطلاعات مربوط به منابع اقتصادی، تعهدات اقتصادی و حق مالی صاحب سرمایه را از طریق گزارش داراییها، بدهیها و سرمایه واحد تجاری در یک زمان مشخص فراهم می‌کند. ترازنامه شکل بسط داده شده معادله اساسی حسابداری است. از آنجا که ترازنامه معرف وضعیت مالی واحد تجاری در یک مقطع زمانی معین است، آن را صورت وضعیت مالی نیز مینامند. همچنین ترازنامه یکی از صورتهای مالی اساسی است که با عناوین بیلان و صورت وضعیت مالی هم شناخته میشود. در زبان انگلیسی به آن Balance Sheet گفته میشود.
مقاله مرتبط: با ترازنامه بیشتر آشنا شوید.
آشنایی با صورت سود و زیان
صورت ســود و زیان یکی از صورتهای مالی مهم اســت که نتیجۀ فعالیت‌های مالی یک واحد اقتصادی را در طی یک دورۀ مالی نشان میدهد. به عبارت دیگر، صورت سود و زیان بیانگر نتایج عملیات مؤسسه طی یک دوره مالی میباشد. برای اندازه‌گیری نتایج عملیات یک مؤسسه باید درآمدها و هزینه‌های یک دوره مالی با هم مقابله شوند. به گزارشی که مقابلۀ درآمدها و هزینه‌های یک دوره مالی در آن صورت میگیرد صورت سود و زیان گفته میشود.
صورت سود و زیان از روی تراز آزمایشی اصلاح شده تهیه میشود. در صورت سود و زیان، ابتدا درآمدها نوشته میشود و سپس هزینه‌ها از آنها کسر می‌گردد. با کسر هزینه‌ها از درآمدها، سود (زیان) مؤسسه به دست می‌آید.
مقاله مرتبط: با صورت سود و زیان بیشتر آشنا شوید.
آشنایی با صورت سرمایه
در موسســات و شرکتهای غیر سهامی، برای آنکه سرمایه موسسه در پایان دوره محاسبه شـود، باید سرمایه موسسه ابتـدای دوره مالی و همچنین تغییرات سـرمایه طی دوره مالی در نظر گرفته شــود. به این منظور، معمــولا در در پایان دوره مالی گزارشی به نام صورت سرمایه تهیه میشود. لذا صورت سرمایه گزارشی است که تغییرات سرمایه مؤسسه در طی دوره مالی را نشان میدهد. به همین جهت است که در بالای صورت سرمایه نیز مانند صورت سود و زیان نوشته میشود: برای دوره مالی منتهی به 13xx/12/29. لازم به ذکر است که به صورت سرمایه، صورت تغییرات سرمایه نیز میگویند.
مقاله مرتبط: با صورت سرمایه بیشتر آشنا شوید.
|مهارت‌های| تجزیه و تحلیل صورت مالی
برای تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، افراد نیاز به مهارت‌های خاصی دارند که در زیر، به آنها اشاره شده است:
1. مهارت در خواندن و درک صورت مالی
ابتدا باید بتوانید اطلاعات درج شده در صورت مالی را به خوبی بخوانید و درک کنید. این شامل فهم مفاهیمی مانند داراییها، بدهیها، حقوق صاحبان سهام، درآمدها و هزینه‌ها میشود.
2. تجزیه و تحلیل نسبت‌های مالی
برای تجزیه و تحلیل عمقی صورتهای مالی، باید نسبت‌های مالی مهمی مانند نسبت PE (قیمت به سود خالص)، نسبت P/B (قیمت به ارزش دفتری)، نسبت P/S (قیمت به فروش) و ... را بررسی کنید. این نسبت‌ها نشان‌دهنده جوانب مختلفی از عملکرد مالی می‌باشند.
- فرمول محاسبه نسبت PE به صورت زیر است:
قیمت فعلی سهم/ سود خالص در هر سهم= PERatio
- فرمول محاسبه نسبت P/B به صورت زیر است:
قیمت فعلی سهم/ ارزش دفتری در هر سهم= P/BRatio
- فرمول محاسبه نسبت P/S به صورت زیر است:
قیمت فعلی سهم/ درآمدهای فروش شرکت= P/SRatio
مقاله مرتبط: تجزیه و تحلیل صورتهای مالی فروشگاه رفاه
3. تحلیل تغییرات زمانی
تحلیل تغییرات زمانی به معنای بررسی و مقایسه داده‌ها و اطلاعات مالی یک شرکت یا سازمان در دوره‌های زمانی مختلف است. این نوع تحلیل به ما کمک می‌کند تا تغییرات و روندهای عملکرد مالی شرکت را در طول زمان شناسایی کنیم و اطلاعات ارزشمندی در مورد پیشرفت یا رکود شرکت به دست آوریم.
در تحلیل تغییرات زمانی، داده‌ها از دوره به دوره (مثلاً سال به سال یا چهارماهه به چهارماهه) با یکدیگر مقایسه می‌شوند. این مقایسه‌ها به ما اجازه می‌دهند تا تغییرات در درآمدها، هزینه‌ها، سود و زیان، و دیگر عوامل مالی را در مدت زمان مشخصی رصد کنیم. همچنین تحلیل تغییرات زمانی به ما امکان میدهد که روندها و تغییرات عملکرد مالی را شناسایی کنیم.
4. تحلیل عوامل محیطی
عواملی مانند تغییرات در بازار، رقبا، تغییرات قوانین و مقررات، وضعیت اقتصادی و ... می‌توانند تأثیرات زیادی بر صورت مالی یک سازمان داشته باشند. تحلیل این عوامل نیز برای درک عملکرد مالی ضروری است. ابتدا باید عوامل محیطی مهم را شناسایی کنید. این عوامل ممکن است در دسته‌های مختلفی مانند عوامل اقتصادی (مانند نرخ ارز یا تورم)، عوامل سیاسی (مانند تغییرات در قوانین و مقررات)، عوامل اجتماعی (مانند تغییر در نیازها و ترجیحات مشتریان) و غیره قرار گیرند.
بعد از شناسایی عوامل محیطی، باید تأثیرات این عوامل را بر عملکرد یا تصمیمات خود ارزیابی کنید. این ارزیابی ممکن است شامل تعیین تأثیر مثبت، منفی یا حتی تأثیر متوسط باشد. در نهایت، بر اساس تحلیل عوامل محیطی، می‌توانید تصمیمات استراتژیکی اتخاذ کنید. این تصمیمات ممکن است شامل تغییرات در محصولات و خدمات، بازارهدایتی جدید، تغییرات در زنجیره تأمین و مدیریت ریسک باشد.
سخن پایانی
تجزیه و تحلیل صورتهای مالی یک فرآیند پیچیده است که نیاز به دقت و شناخت عمیق از مبانی حسابداری و مالی دارد. این فرآیند به سازمان‌ها و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری بگیرند و وضعیت مالی خود را بهبود ببخشند. تجزیه و تحلیل صورتهای مالی ابزاری قدرتمند برای افزایش شفافیت و کسب دانش در زمینه مالی و حسابداری میباشد.
