هدف این استاندارد تهیه مبنایی برای ارائه صورتهای مالی با مقاصد عمومی یک واحد تجاری به منظور حصول اطمینان از قابلیت مقایسه با صورتهای مالی دوره های قبل آن واحد و با صورتهای مالی سایر واحد های تجاری می باشد.
هدف استاندارد حسابداری شماره 1
هدف این استاندارد تهیه مبنایی برای ارائه صورتهای مالی با مقاصد عمومی یک واحد تجاری به منظور حصول اطمینان از قابلیت مقایسه با صورتهای مالی دوره های قبل آن واحد و با صورتهای مالی سایر واحد های تجاری می باشد.
دامنه کاربرد حسابداری شماره 1
الزامات این استاندارد باید در ارائه “صورتهای مالی با مقاصد عمومی” که بر اساس استاندارد های حسابداری تهیه و ارائه می شود، بکار گرفته شود.
تعریف صورتهای مالی با مقاصد عمومی
به صورتهایی، صورتهای مالی گفته می‌شود که هدف آن تأمین نیازهای استفاده کنندگانی است که در موقعیتی قرار ندارند که واحد تجاری را ملزم کنند گزارشهایی مطابق با نیازهای اطلاعاتی خاص آنها را تهیه کند.
هدف صورتهای مالی
ارائه اطلاعات درباره:
- وضعیت مالی
- عملکرد مالی
- جریانهای نقدی
- نتایج ایفای وظیفه مباشرت (حسابدهی) مدیریت در قبال منابعی که به آن سپرده شده است، می باشد.
مجموعه کامل صورتهای مالی
- صورت وضعیت مالی به تاریخ پایان دوره
- صورت سود و زیان برای دوره
- صورت سود وزیان جامع برای دوره
- صورت تغییرات در حقوق مالکانه برای دوره
- صورت جریانات نقدی برای دوره
- یادداشتهای توضیحی، شامل رویه های حسابداری و سایر اطلاعات توضیحی
- اطلاعات مقایسه ای دوره قبل
- صورت وضعیت مالی به تاریخ ابتدای دوره قبل (چنانچه واحد تجاری یک رویه حسابداری را با تسری به گذشته بکار گیرد یا اقلام صورتهای مالی را با تسری به گذشته تجدید ارائه نماید، یا اقلام صورتهای مالی را تجدید طبقه‌بندی کند.)
ارائه منصفانه و رعایت استانداردهای حسابداری
صورتهای مالی باید وضعیت مالی، عملکرد مالی و جریانهای نقدی واحد تجاری را به طور منصفانه ارائه کند.
ارائه منصفانه مستلزم بیان صادقانه آثار معاملات، سایر رویدادها و شرایط طبق تعاریف و معیارهای شناخت داراییها، بدهیها، درآمدها و هزینه ها در مفاهیم نظری گزارشگری مالی است.
تقریبا در تمامی شرایط واحد تجاری با رعایت استانداردهای حسابداری مربوط، به ارائه منصفانه دست می یابد.
موارد افشا در صورت انحراف از استانداردهای حسابداری
در موارد بسیار نادر، چنانچه مدیریت واحد تجاری به این نتیجه برسد که رعایت یکی از الزامات استانداردهای حسابداری، صورتهای مالی را گمراه کننده می سازد و بنابراین انحراف از آن ضروری است، باید موارد زیر را افشا کند:
- اعتقاد مدیریت به اینکه صورتهای مالی؛ وضعیت مالی، عملکرد مالی و جریانهای نقدی واحد تجاری را به نحو مطلوب منعکس می کند.
- اینکه واحد تجاری، به استثنای انحراف از یک الزام خاص جهت دستیابی به ارائه منصفانه، استانداردهای حسابداری مربوط را رعایت کرده است.
- عنوان استانداردی که واحد تجاری از رعایت الزام آن منحرف شده است، ماهیت انحراف، شامل نحوه عمل حسابداری مقرر در آن استاندارد، دلیل گمراه کننده بودن آن و نحوه عمل حسابداری استفاده شده
- در هر یک از دوره های ارائه شده، اثر مالی انحراف بر هریک از اقلام صورتهای مالی با فرض رعایت الزام استاندارد حسابداری مربوط
موارد افشا در صورت وجود منع قانونی برای انحراف از استاندارد
در شرایطی بسیار نادر که مدیریت واحد تجاری به این نتیجه می رسد که رعایت یک الزام از یک استاندارد گمراه کننده است، اما مقررات مربوط، انحراف از این الزام را منع می کند واحد تجاری باید جنبه های گمراه کننده متصور از رعایت آن الزام را با افشای موارد زیر کاهش دهد:
- عنوان استاندارد حسابداری مورد نظر، ماهیت الزام و دلیل اینکه چرا مدیریت به این نتیجه رسیده است که رعایت آن الزام آنقدر گمراه کننده است که با هدف صورتهای مالی در مفاهیم نظری گزارشگری مالی ناسازگار است و
- در هر یک از دوره های ارائه شده، تعدیلات اقلامی از صورتهای مالی که از نظر مدیریت برای دستیابی به ارائه منصفانه ضروری است.
تداوم فعالیت
واحد تجاری باید صورتهای مالی را بر مبنای تداوم فعالیت تهیه کند، مگر اینکه مدیریت قصد انحلال واحد تجاری یا توقف عملیات را داشته باشد یا گزینه واقعبینانه دیگری نداشته باشد . چنانچه صورتهای مالی بر مبنای تداوم فعالیت تهیه نشود، این واقعیت باید همراه با مبنای تهیه صورتهای مالی و اینکه چرا واحد تجاری فاقد تداوم فعالیت تلقی شده است، افشا شود.
مبنای تعهدی
واحد تجاری باید صورتهای مالی خود را به استثنای اطلاعات جریانهای نقدی، بر مبنای تعهدی تهیه کند.
بر اساس این مبنا اقلامی به عنوان دارایی، بدهی، حقوق مالکانه، درآمد و هزینه شناسایی می شود که تعاریف و معیارهای شناخت آن عناصر طبق مفاهیم نظری گزارشگری مالی احراز شده باشد.
اهمیت و تجمیع
- واحد تجاری باید هر طبقه از اقلام مشابه را بطور جداگانه ارائه کند. واحد تجاری باید اقلامی را که ماهیت یا کارکرد مشابه ندارند، به طور جداگانه ارائه کند مگر آنکه این اقلام بی اهمیت باشند.
- اگر یک قلم اصلی به تنهایی با اهمیت نباشد، با اقلام دیگر در متن صورتهای مالی یا یادداشتهای توضیحی تجمیع می شود.واحد تجاری باید با در نظر گرفتن تمام واقعیتهای موجود و درباره نحوه تجمیع اطلاعات در صورتهای مالی شامل یاداشتهای توضیحی تصمیم گیری کند.
- واحد تجاری نباید با پنهان کردن اطلاعات با اهمیت در میان اطلاعات بی اهمیت یا با تجمیع اقلام با اهمیتی که ماهیت و کارکرد متفاوت دارند، از قابلیت درک صورتهای مالی بکاهد.
تهاتر
- داراییها و بدهیها، اقلام درآمد و هزینه نباید با یکدیگر تهاتر شود، مگر استاندارد حسابداری تهاتر مزبور را الزامی یا مجاز کرده باشد.
- تهاتر در صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع یا صورت وضعیت مالی، موجب کاهش توانایی درک استفاده کنندگان از معاملات انجام شده و سایر رویدادها و شرایط و ارزیابی جریانهای نقدی آتی واحد تجاری می شود. به استثنای مواردی که تهاتر، محتوای معامله یا رویدادی دیگر را منعکس می کند.
شرایط تهاتر درآمدها و هزینه‌ها
هر واحد تجاری، در روال فعالیتهای عادی خود معاملات دیگری را نیز انجام می دهد که مولد درآمد عملیاتی نیست، اما برای انجام فعالیتهای مولد درآمد عملیاتی آن ضروری است. نتایج این گونه معاملات از طریق تهاتر درآمدها و هزینه های مربوط به آن ارائه می شود، به شرط آنکه تهاتر یاد شده محتوای معامله را منعکس کند. برای مثال:
- درآمدها و هزینه های غیر عملیاتی حاصل از فروش داراییهای غیر جاری (مانند سرمایه گذاریها و داراییهای ثابت مشهود)، به مبلغ عواید حاصل از فروش دارایی پس از کسر مبلغ دفتری و هزینه های فروش آن گزارش می شود.
- واحد تجاری ممکن است مخارج مرتبط با ذخایر شناسایی شده طبق استاندارد حسابداری ذخایر، بدهیهای احتمالی و داراییهای احتمالی که بر اساس توافق قراردادی با اشخاص ثالث تسویه می شود را با پرداختهای شخص ثالث تهاتر نماید.
- سود و زیانهای تسعیر ارز بصورت خالص ارائه می شود.
تناوب گزارشگری
واحد تجاری باید مجموعه کامل صورتهای مالی (شامل اطلاعات مقایسه ای) را حداقل بطور سالانه ارائه نماید.
درصورت تغییر پایان دوره گزارشگری و ارائه صورتهای مالی برای دوره ای طولانی تر یا کوتاهتر از یکسال، موارد زیر باید افشا شود:
- دلیل استفاده از دوره طولانی تر یا کوتاه تر
- این واقعیت که مبالغ ارائه شده در صورتهای مالی قابل مقایسه نیستند.
اطلاعات مقایسه‌ای
حداقل اطلاعات مقایسه‌ای:
- واحد تجاری باید اطلاعات مقایسه ای دوره قبل را برای تمام مبالغ گزارش شده در صورتهای مالی دوره جاری ارائه کند، مگر در مواردی که استانداردهای حسابداری، نحوه عمل دیگری را مجاز یا الزامی کرده باشد.
- واحد تجاری باید حداقل دو صورت وضعیت مالی، دو سود و زیان، دو صورت سود و زیان جامع، دو صورت جریانهای نقدی و دو صورت تغییرات در حقوق مالکانه و یادداشتهای توضیحی را ارائه نماید.
- اطلاعات مقایسه‌ای تشریحی تا جایی باید افشا شود که جهت درک صورتهای مالی دوره جاری مربوط تلقی گردد.
نمونه:
جزئیات یک دعوای حقوقی که نتیجه آن در پایان دوره قبل مشخص نبوده و تا کنون حل و فصل نشده است، در دوره جاری افشا می شود.
اطلاعات مقایسه‌ای
تغییر در رویه حسابداری، تجدید ارائه با تسری به گذشته یا تجدید طبقه بندی:
- واحد تجاری در صورتی باید علاوه بر حداقل صورتهای مالی مقایسه‌ای مقرر در بند 37 این استاندارد، سومین صورت وضعیت مالی را به تاریخ ابتدای دوره قبل ارائه کند که:
- یک رویه حسابداری را با تسری به گذشته بکار گیرد، اقلامی از صورتهای مالی را با تسری به گذشته تجدید ارائه نماید یا اقلامی در صورتهای مالی را تجدید طبقه بندی کند و
- بکارگیری رویه حسابداری با تسری به گذشته یا تجدید طبقه بندی ، اثر بااهمیتی بر اطلاعات مندرج در صورت وضعیت مالی در ابتدای دوره قبل داشته باشد.
موارد افشاء در صورت تجدید طبقه بندی اقلام مقایسه‌ای
- ماهیت تجدید طبقه‌بندی
- مبلغ هر قلم یا هر طبقه از اقلام که تجدید طبقه بندی می‌شود و
- دلیل تجدید طبقه‌بندی
موارد افشاء در صورت غیر عملی بودن تجدید طبقه بندی اقلام مقایسه‌ای
در صورت غیرعملی بودن تجدید طبقه بندی اقلام مقایسه ای، موارد زیر باید افشاء گردد:
- دلیل عدم تجدید طبقه بندی آن مبالغ
- ماهیت تعدیلاتی که در صورت تجدید طبقه بندی مبالغ، انجام می شد.
ثبات رویه
نحوه ارائه و طبقه بندی اقلام در صورتهای مالی از یک دوره به دوره بعد نباید تغییر کند، مگر:
- تغییری عمده در ماهیت عملیات واحد تجاری یا بررسی صورتهای مالی حاکی از این باشد که تغییر مزبور به ارائه مناسبتر معاملات یا سایر رویدادها منجر شود، یا
- تغییر در نحوه ارائه، به موجب یک استاندارد حسابداری الزامی شود.
در صورت ایجاد تغییر در نحوه ارائه صورتهای مالی، واحد تجاری اطلاعات مقایسه ای را تجدید طبقه بندی می کند.
تشخیص صورتهای مالی
صورتهای مالی باید به وضوح از سایر اطلاعاتی که همراه آن در یک مجموعه انتشار می‌یابد قابل تشخیص و متمایز باشد. هر یک از اجزای صورتهای مالی باید به وضوح مشخص شود.
اطلاعات زیر باید بطور واضح نشان داده شود:
- نام واحد گزارشگر و یا سایر شناسه های هویت و هرگونه تغییر در آن اطلاعات نسبت به دوره قبل.
- اینکه صورتهای مالی مربوط به یک واحد تجاری یا گروه واحدهای تجاری است.
- تاریخ پایان دوره گزارشگری یا دوره تحت پوشش مجموعه صورتهای مالی و یادداشتهای توضیحی.
- واحد پول گزارشگری.
- سطح گرد کردن مبالغ مندرج در صورتهای مالی.
اقلام اصلی صورت وضعیت مالی
داراییها:
- دارییهای ثابت مشهود
- سرمایه گذاری دراملاک
- دارییهای نامشهود
- داراییهای مالی
- سرمایه گذاریهایی که حسابداری آن به روش ارزش ویژه انجام شده است
- داراییهای زیستی
- موجودیها
- دریافتنی‌های تجاری و سایر دریافتنی‌ها
- سفارشات و پیش پرداختها
- نقد و معادلهای نقد
- داراییهای نگهداری شده برای فروش
بدهیها:
- پرداختنی‌های تجاری و سایر پرداختنی‌ها
- ذخایر
- بدهیهای مالی
- بدهیهای و داراییهای مالیات جاری
- بدهیهای مالیات انتقالی و داراییهای مالیات انتقالی
- پیش دریافتها
- بدهیهای مجموعه واحدی که به عنوان نگهداری شده برای فروش طبقه بندی شده
حقوق صاحبان سرمایه
- منافع فاقد حق کنترل
- سرمایه و اندوخته های قابل انتساب به مالکان واحد تجاری اصلی
اصلاح ارائه یا طبقه بندی اقلام در صورت وضعیت مالی
- اگر ارائه اقلام اصلی دیگر، عناوین و جمعهای فرعی دیگر برای درک وضعیت مالی واحد تجاری، مربوط باشد واحد تجاری باید آنها را در صورت وضعیت مالی ارائه کند. جمعهای فرعی باید:
- شامل اقلام اصلی باشد
- به گونه ای نام گذاری شود که اقلام اصلی مربوط به آن روشن و قابل درک باشد.
- در دوره های مختلف یکنواخت باشد
- نسبت به جمعهای فرعی و جمعهای کل الزام شده برای صورت وضعیت مالی مهم تر جلوه نکند
- عناوین مورد استفاده یا ترتیب ارائه اقلام یا مجموعه ای از اقلام مشابه، ممکن است به دلیل ماهیت واحد تجاری و معاملات آن اصلاح شود تا اطلاعاتی مربوط برای درک وضعیت مالی فراهم کند.
نحوه قضاوت نسبت به ارائه جداگانه اقلام اصلی دیگر در ترازنامه
- ماهیت و نقدشوندگی داراییها
- کارکرد داراییها در واحد تجاری
- مبالغ، ماهیت و زمانبندی پرداخت بدهی ها
تفکیک اقلام به جاری و غیر جاری
- واحد تجاری باید دارییهای جاری و غیرجاری و بدهیهای جاری و غیرجاری را در طبقات جداگانه در صورت وضعیت مالی ارائه کند. مگر در مواردی که نظیر مؤسسات مالی ارائه بر مبنای نقدشوندگی، اطلاعات قابل اتکاءتر و مربوط تر فراهم آورد.همچنین هنگامی که واحد تجاری عملیات متنوعی دارد، ممکن است ترکیبی از مبنای جاری و غیر جاری و مبنای نقدشوندگی را برای طبقه بندی داراییها و بدهیها بکار بگیرد.
- صرف نظر از روش ارائه انتخاب شده، واحد تجاری باید مبلغی را که انتظار می‌رود در مدتی بیش از دوازده ماه بازیافت یا تسویه شود، برای هر یک از اقلام اصلی دارایی و بدهی که مبلغ آنها ترکیب مبالغ زیر است، افشا کند:
الف. مبالغی که انتظار می‌رود طی مدت حداکثر دوازده ماه پس از دوره گزارشگری، بازیافت یا تسویه شود؛ و
ب. مبالغی که انتظار می‌رود در مدتی بیش از دوازده ماه پس از دوره گزارشگری بازیافت یا تسویه شود.
تفکیک اقلام به جاری و غیر جاری
- واحد تجاری باید دارییهای جاری و غیرجاری و بدهیهای جاری و غیرجاری را در طبقات جداگانه در صورت وضعیت مالی ارائه کند. مگر در مواردی که نظیر مؤسسات مالی ارائه بر مبنای نقدشوندگی، اطلاعات قابل اتکاءتر و مربوط تر فراهم آورد.
- همچنین هنگامی که واحد تجاری عملیات متنوعی دارد، ممکن است ترکیبی از مبنای جاری و غیر جاری و مبنای نقدشوندگی را برای طبقه بندی داراییها و بدهیها بکار بگیرد.
صرف‌نظر از روش ارائه انتخاب‌شده، واحد تجاری باید مبلغی را که انتظار می‌رود در مدتی بیش از دوازده ماه بازیافت یا تسویه شود، برای هر یک از اقلام اصلی دارایی و بدهی که مبلغ آنها ترکیب مبالغ زیر است، افشا کند:
الف. مبالغی که انتظار می‌رود طی مدت حداکثر دوازده ماه پس از دوره گزارشگری، بازیافت یا تسویه شود
ب. مبالغی که انتظار می‌رود در مدتی بیش از دوازده ماه پس از دوره گزارشگری بازیافت یا تسویه شود.
داراییهای جاری
واحد تجاری هنگامی باید یک دارایی را به عنوان جاری طبقه‌بندی کند که:
الف. انتظار داشته باشد در چرخه عملیاتی عادی، دارایی به نقد تبدیل شود یا قصد فروش یا مصرف آن را داشته باشد
ب . دارایی را اساساً با هدف مبادله نگهداری کند
پ . انتظار داشته باشد دارایی در مدت دوازده ماه پس از دوره گزارشگری، به نقد تبدیل شود؛ یا
ت . دارایی به صورت نقد یا معادل نقد باشد، مگر اینکه دارایی برای مبادله یا برای تسویه بدهیها، برای حداقل دوازده ماه پس از دوره گزارشگری، با محدودیت مواجه باشد.
واحد تجاری باید تمام داراییهای دیگر را به عنوان غیرجاری طبقه‌بندی کند.
چرخه عملیاتی
مدت زمان بین تحصیل داراییها به منظور پردازش و تبدیل آنها به نقد یا معادل نقد است و در صورت غیر قابل تشخیص بودن این مدت زمانی، مدت آن دوازده ماه فرض می شود.
بدهیهای جاری
واحد تجاری هنگامی باید یک بدهی را به عنوان جاری طبقه‌بندی کند که:
الف. انتظار داشته باشد بدهی را در چرخه عملیاتی عادی تسویه کند.
ب . بدهی را اساساً با هدف مبادله نگهداری کند.
پ . متعهد باشد بدهی را در مدت دوازده ماه پس از دوره گزارشگری تسویه کند؛ یا
ت . برای حداقل دوازده ماه پس از دوره گزارشگری، حق بی‌قید و شرط برای به تعویق انداختن تسویه بدهی را نداشته باشد (به بند 75 مراجعه شود). شرایط یک بدهی که به اختیار طرف مقابل می‌تواند موجب تسویه آن از طریق انتشار ابزارهای مالکانه شود، طبقه‌بندی بدهی را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد.
واحد تجاری باید تمام بدهیهای دیگر را به عنوان غیر جاری طبقه‌بندی کند.
- برخی بدهیهای جاری بخشی از سرمایه در گردش بکار رفته در چرخه عملیاتی واحد تجاری است مانند پرداختنی های تجاری و برخی تعهدات مرتبط با کارکنان. این اقلام به عنوان بدهیهای جاری طبقه بندی می شوند حتی اگر تعهد تسویه آن، طی مدتی بیش از دوازده ماه پس از دوره گزارشگری باشد.
- سایر بدهیهای جاری، در چرخه عملیاتی عادی واحد تجاری تسویه نمی شود، اما سررسید آن طی دوازده ماه پس از دوره گزارشگری است یا اساسا با هدف مبادله نگهداری می شود.
- بدهیهای مالی هنگامی به عنوان جاری طبقه بندی می شود که سررسید آن طی دوازده ماه پس از دوره گزارشگری باشد.
- هرگاه واحد تجاری در پایان دوره گزارشگری یا قبل از آن، یکی از شرایط قرارداد وام بلندمدت را نقض کند و در نتیجه، بدهی عندالمطالبه گردد بدهی را به عنوان جاری طبقه بندی می کند مگر اینکه :
- وام دهنده تا پایان دوره گزارشگری موافقت کند مهلتی به واحد تجاری دهد که پایان آن حداقل دوازده ماه پس از دوره گزارشگری باشد و طی آن واحد تجاری بتواند موارد نقض شده ر رفع کند و وام دهنده نتواند بازپرداخت فوری درخواست کند.
اطلاعات قابل ارائه در صورت وضعیت مالی یا در یادداشتهای توضیحی
- طبقات فرعی بیشتر برای اقلام اصلی ، متناسب با عملیات واحد تجاری
- ارائه موارد زیردر صورت وضعیت مالی یا صورت تغییرات در حقوق مالکانه یا در یادداشتهای توضیحی :
الف. برای هر یک از طبقات سهام:
- تعداد سهام مصوب
- تعداد سهام منتشره و تماما پرداخت شده و سهام منتشر شده و تماما پرداخت نشده
- ارزش اسمی هر سهم
- صورت تطبیق تعداد سهام در جریان در ابتدا و پایان دوره
- حقوق، امتیازات و محدودیتهای مربوط به هر طبقه شامل محدودیتهای تقسیم سود و بازپرداخت سرمایه
- سهام واحد تجاری که در اختیار واحد تجاری یا واحدهای فرعی یا وابسته آن است
ب. توصیف ماهیت و هدف هریک از اندوخته ها در حقوق مالکانه
اقلام اصلی صورت سود و زیان
- درآمدهای عملیاتی
- هزینه های مالی
- سهم از سود یا زیان واحدهای تجاری وابسته و مشارکتهای خاص که حسابداری آن به روش ارزش ویژه انجام می شود.
- هزینه مالیات
- یک مبلغ مجزا برای کل عملیات متوقف شده
- سود یا زیان دوره
- سود یا زیان دوره قابل انتساب به:
- منافع فاقد حق کنترل
- مالکان واحد تجاری اصلی
- واحد تجاری باید تمام اقلام درآمد و هزینه یک دوره را در صورت سود و زیان منظور کند مگر اینکه یکی از استانداردهای حسابداری، روش دیگری را الزامی یا مجاز کرده باشد.
- اگر ارائه اقلام اصلی دیگر، عناوین و جمعهای فرعی بیشتر برای درک عملکرد مالی واحد تجاری مربوط باشد، واحد تجاری باید آنها را در صورت سود و زیان ارائه کند.
- واحد تجاری نباید هیچ یک از اقلام درآمد یا هزینه را در صورت سود و زیان جامع یا در یادداشتهای توضیحی به عنوان اقلام غیرمترقبه ارائه کند.
شرایط افشا جداگانه اقلام درآمد و هزینه در صورت سود و زیان
- هرگاه اقلام درآمد یا هزینه بااهمیت باشد، واحد تجاری باید ماهیت و مبلغ آنها را جداگانه افشا کند.
- شرایط زیر موجب می‌شود اقلام درآمد و هزینه، جداگانه افشا شود:
الف. کاهش ارزش موجودیها به خالص ارزش فروش یا کاهش ارزش داراییهای ثابت مشهود به مبلغ بازیافتنی و همچنین برگشت این‌گونه کاهش ارزشها
ب. تجدید ساختار فعالیتهای واحد تجاری و برگشت هرگونه ذخیره مخارج تجدید ساختار
پ. واگذاری اقلام داراییهای ثابت مشهود
ت. واگذاری سرمایه‌گذاریها
ث. عملیات متوقف شده
ج. حل و فصل دعاوی حقوقی
چ. سایر موارد برگشت ذخایر.
نحوه طبقه بندی و انعکاس هزینه های عملیاتی در صورت سود و زیان
روش ماهیت هزینه: اقلام هزینه بر حسب ماهیت (نظیر استهلاک، مواد مصرفی، کرایه حمل، حقوق و دستمزد، تبلیغات) با یکدیگر جمع شده و در صورت سود وزیان منعکس می شود.
روش کارکرد هزینه: که روش بهای تمام شده فروش نیز نامیده می شود. هزینه‌ها بر حسب کارکرد به عنوان بخشی از بهای تمام شده فروش یا برای مثال هزینه‌های فروش یا هزینه‌های اداری طبقه‌بندی می‌شود.
- مزیت: ارائه اطلاعات مربوط تر نسبت به روش طبقه‌بندی بر مبنای ماهیت هزینه
- عیب: اختیاری بودن تخصیص مخارج به کارکردها
هر واحد تجاری که هزینه‌های عملیاتی را بر حسب کارکرد طبقه‌بندی کند باید اطلاعات اضافی را درباره ماهیت هزینه‌ها شامل هزینه استهلاک و هزینه‌های پرسنلی، افشا کند.
اقلام اصلی صورت سود و زیان جامع
- سود یا زیان دوره
- سایر اقلام سود یا زیان جامع
- مجموع سود یا زیان جامع دوره
- مجموع سود یا زیان دوره قابل انتساب به:
- منافع فاقد حق کنترل
- مالکان واحد تجاری اصلی
- سایراقلام صورت سود و زیان جامع
- سایر اقلام سود و زیان جامع باید بر حسب ماهیت طبقه‌بندی شود و به دو گروه اقلامی تفکیک گردد که طبق سایر استانداردهای حسابداری:
- در دوره‌های آتی به سود یا زیان دوره منتقل نخواهد شد
- در صورت تحقق شرایط خاص، در دوره‌های آتی به سود یا زیان دوره منتقل خواهد شد.
- سهم از سایر اقلام سود و زیان جامع واحدهای تجاری وابسته و مشارکتهای خاص که حسابداری آنها به روش ارزش ویژه انجام می‌شود، به دو گروه اقلامی تفکیک شود که طبق سایر استانداردهای حسابداری:
- در دوره‌های آتی به سود یا زیان دوره منتقل نخواهد شد
- در صورت تحقق شرایط خاص، در دوره‌های آتی به سود یا زیان دوره منتقل خواهد .
تعدیلات مربوط به تجدید طبقه بندی سایر اقلام و سود و زیان جامع
- تعدیلات تجدید طبقه بندی سایر اقلام سود و زیان جامع مربوط به اقلامی است که از صورت سود و زیان جامع به صورت سود و زیان انتقال می یابند. مانند سودهای تحقق نیافته دوره های جاری یا قبل
- مبلغ تعدیل در دوره ای که تجدید طبقه بندی صورت می گیرد از سایر اقلام سود و زیان جامع کسر می گردد.
صورت تغییرات در حقوق مالکانه
صورت تغییرات در حقوق مالکانه شامل اطلاعات زیر است:
الف. مجموع سود و زیان جامع دوره به تفکیک مبالغ قابل انتساب به مالکان واحد تجاری اصلی و منافع فاقد حق کنترل
ب . آثار بکارگیری با تسری به گذشته یا تجدید ارائه با تسری به گذشته برای هر یک از اجزای حقوق مالکانه
پ . صورت تطبیق مبالغ دفتری ابتدا و پایان دوره برای هر یک از اجزای حقوق مالکانه
اطلاعات قابل ارائه در صورت تغییرات در حقوق مالکانه یا در یادداشتهای توضیحی
- اجزای سایر اقلام سود وزیان جامع برای هریک از اجزای حقوق مالکانه
- کل سود تقسیمی و مبلغ سود تقسیمی برای هر سهم
- تغییرات در حقوق مالکانه واحد تجاری از ابتدا تا پایان دوره گزارشگری ، افزایش یا کاهش خالص داراییها به استثنای تغییرات ناشی از معامله با مالکان و مخارج مربوط به این معاملات را نشان می دهد.
صورت جریانهای نقدی
اطلاعات جریان نقدی، برای استفاده‌کنندگان صورتهای مالی، مبنایی جهت ارزیابی توانایی واحد تجاری در ایجاد نقد و معادل نقد و ارزیابی نیازهای واحد تجاری به استفاده از آن جریانهای نقدی، فراهم می‌کند.
استاندارد حسابداری 2، الزامات ارائه و افشای اطلاعات جریان نقدی را تعیین می‌کند.
اطلاعاتی که در یادداشتهای توضیحی افشا می شود
الف. اطلاعاتی درباره مبنای تهیه صورتهای مالی و رویه‌های حسابداری خاص مورد استفاده
ب. اطلاعات الزامی طبق استانداردهای حسابداری، که در جای دیگری از صورتهای مالی ارائه نمی‌شود را افشا کند؛ و
پ. اطلاعاتی که در جای دیگری از صورتهای مالی ارائه نمی‌شود، اما برای درک صورتهای مالی، مربوط است.
- سایر موارد افشا شامل:
- بدهیهای احتمالی، تعهدات و سایراطلاعات مالی
- اطلاعات غیر مالی
رویه‌های حسابداری
در خلاصه اهم رویه‌های حسابداری، واحد تجاری باید موارد زیر را افشا کند:
الف. مبنای (یا مبانی) اندازه‌گیری مورد استفاده در تهیه صورتهای مالی
ب . سایر رویه‌های حسابداری مورد استفاده که برای درک صورتهای مالی، مربوط است.
منابع عدم اطمینان برآوردها
واحد تجاری باید اطلاعاتی را درباره مفروضات مرتبط با آینده و سایر منابع عمده عدم اطمینان این برآوردها شامل موارد زیر را افشا نماید:
- ماهیت آنها
- مبلغ دفتری آنها در پایان دوره گزارشگری
سرمایه
- اطلاعات کیفی درباره اهداف، خط مشی ها و فرایندهای مدیریت سرمایه
- خلاصه داده های کمی درباره سرمایه
- تغییر در اطلاعات کمی و کیفی در رابطه با سرمایه ها و مقایسه با دوره قبل
- رعایت یا عدم رعایت الزامات برون سازمانی مربوط به سرمایه
- پیامدهای ایجاد شده به دلیل عدم رعایت الزامات برون سازمانی سرمایه
سایر موارد افشا
- مبلغ سود تقسیمی پیشنهادی قبل از تأیید صورتهای مالی برای انتشار، که طی دوره به عنوان ستانده مالکان شناسایی نشده است و مبلغ مربوط به هر سهم؛ و
- مبلغ هرگونه سود سهام ممتاز انباشت‌شونده که شناسایی نشده است
اطلاعات زیر چنانچه در جای دیگر افشا نشده باشد:
- اقامتگاه و شکل حقوقی واحد تجاری، کشور محل تاسیس و نشانی مرکز ثبت شده آن (یامحل اصلی فعالیت در صورتی که متفاوت از مرکز ثبت شده باشد)؛
- شرح ماهیت عملیات واحد تجاری و فعالیتهای اصلی آن؛
- نام واحد تجاری اصلی و واحد تجاری اصلی نهایی گروه؛ و
- اطلاعات مربوط به عمر واحد تجاری، در صورتی که واحد تجاری با عمر محدود است.
تاریخ اجرا استاندارد حسابداری شماره 1
این استاندارد برای کلیه صورتهای مالی که دوره مالی آنها از تاریخ 1398/1/1 و بعد از آن شروع می شود، لازم الاجراست.
مطابقت با استانداردهای بین المللی حسابداری
با اجرای الزامات این استاندارد، مفاد استاندارد بین‌المللی حسابداری شماره 1 با عنوان ارائه صورتهای مالی(ویرایش 2017) نیز رعایت می‌شود.
مطابقت با استانداردهای بین المللی حسابداری
این استاندارد، جایگزین استاندارد حسابداری 1 نحوه ارائه صورتهای مالی (مصوب 1379) می‌شود.
اجرای الزامات این استاندارد، منجر به کنارگذاری؛ استاندارد حسابداری 14 نحوه ارائه داراییهای جاری و بدهیهای جاری می‌گردد. همچنین، اجرای همزمان این استاندارد و استاندارد حسابداری 34 رویه‌های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباه، موجب کنارگذاری استاندارد حسابداری 6 گزارش عملکرد مالی می‌شود.
