دوره های زمانی مساوی را که برای آن گزارشهای مالی جداگانه ای ارائه میگردد، دوره مالی میگویند. رویدادهای مالی رویدادهایی هستند که حداقل بر یکی از عناصر معادلۀ اساسی حسابداری (دارایی ها، بدهی ها و سرمایه) تأثیر بگذارند
دورۀ مالی
نتایج واقعی عملیات مؤسسه را ، به طور دقیق و قطعی، فقط میتوان در پایان اجرای عملیات آن و پس از وصول مطالبات، فروش دارایی ها و اجرای تعهدات و پرداخت بدهی ها، تعیین کرد. اما استفاده کنندگان از اطلاعات مالی نمی توانند برای دریافت اطلاعات تا آن زمان تأمل کنند. بنابراین عمر طولانی یک مؤسسه به دوره های زمانی مساوی کوتاه تر (معمولاً یکساله) تقسیم می شود و برای هر دوره گزارش های مالی جداگانه ای ارائه میگردد. به این دوره های زمانی اصطلاحاً «دورۀ مالی یا حسابداری» میگویند. هر دورۀ مالی را که برابر یک سال کامل رسمی هر کشور باشد «سال مالی» میگویند.
فعالیت مالی (رویداد مالی)
فعالیتهای مالی یا رویدادهای مالی، فعالیت ها یا رویداهایی هستند که دارای اثر مالی باشند. به بیان دقیق تر میتوان گفت رویدادهای مالی، رویدادهایی هستند که حداقل بر یکی از عناصر معادله اساسی حسابداری (داراییها، بدهیها و سرمایه) تأثیر بگذارند.
در حسابداری، تبحر در شناسایی رویدادهای مالی از سایر رویدادها و همچنین تعیین اثرات رویدادهای مالی بر عناصر معادله اساسی حسابداری، یعنی دارایی ها، بدهی ها و سرمایه، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا در ادامۀ بحث به چند رویداد اشاره میشود و مالی یا غیر مالی بودن آنها و همچنین اثر آنها بر معادلۀ اساسی حسابداری مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد.
ضمناً با توجه به اینکه شناخت رویدادهای مالی مستلزم درک درست مفاهیم دارایی، بدهی و سرمایه است، لطفاً قبل از مطالعە ی مثال زیر، تعریف این اصطلاحات را مجدداً مرور نمائید.
مثال : آقای احسانی در اسفندماه سال 1389 مؤسسۀ احسانی را تاسیس نمود. رویدادهای زیر طی اسفندماه سال 1389 در مؤسسۀ احسانی اتفاق افتاده است. تعیین کنید که آیا رویدادهای ذکر شده، مالی هستند یا خیر؟
1ـ آقای احسانی مبلغ 900.000 ریال به عنوان سرمایه اولیه وارد مؤسسه نمود.
جواب : رویداد فوق یک رویداد مالی است، زیرا در اثر آن هم داراییهای مؤسسه (صندوق یا وجه نقد ) و هم سرمایه مؤسسه افزایش یافته است.
2ـ یک دستگاه خودرو بهمبلغ 120.000 ریال به صورت نقد خریداری شد.
جواب : رویداد مالی است، زیرا در اثر آن یکی از داراییها تحت عنوان وسایل نقلیه (خودرو) افزایش یافته و یکی دیگر از داراییها تحت عنوان وجه نقد (صندوق) کاهش یافته است.
3ـ مبلغ 80.000 ریال به صورت قرض از شرکت الف دریافت شد.
جواب : رویداد مالی است، زیرا در اثر آن یکی از داراییها ( صندوق یا وجه نقد ) افزایش یافته و همچنین بدهی شرکت (حسابهای پرداختنی) افزایش پیدا کرده است.
4ـ مبلغ 60.000 ریال به صورت قرض به شرکت ب پرداخت شد.
جواب : رویداد مالی است، زیرا در اثر آن یکی از داراییها (صندوق یا وجه نقد) کاهش و در مقابل یکی دیگر از داراییها (حسابهای دریافتنی یا طلب) افزایش یافته است.
5ـ مبلغ 40.000 ریال از وجه قرض داده شده به شرکت ب دریافت شد.
جواب : رویداد مالی است، زیرا در اثر آن یکی از داراییها (صندوق یا وجه نقد) افزایش و در مقابل یکی دیگر از داراییها (حسابهای دریافتنی ) کاهش یافته است.
6ـ مدیر عامل مؤسسه عوض شد.
جواب: رویداد مالی نیست، زیرا هیچکدام از عناصر معادلۀ اساسی حسابداری (داراییها، بدهیها و سرمایه) تحت تأثیر قرار نگرفته و تغییر نکرده است.
7ـ آقای احسانی مبلغ 22.000 ریال وجه نقد و مقداری اثاثه اداری به مبلغ 36.000 ریال به عنوان سرمایه گذاری مجدد وارد مؤسسه نمود.
جواب : رویداد فوق یک رویداد مالی است، زیرا در اثر آن هم داراییهای مؤسسه (صندوق و اثاثۀ اداری) و هم سرمایه مؤسسه افزایش یافته است.
اثر رویدادهای فوق بر معادله اساسی حسابداری را میتوان در جدول زیر خلاصه نمود:
چرخه حسابداری (دورۀ عمل حسابداری)
سیستم حسابداری باید کلیۀ اطلاعات مالی مؤسسه را شناسائی، اندازه گیری، ثبت، طبقه بندی و در قالب صورتهای مالی تلخیص کند تا اطلاعات مفیدی را برای استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری فراهم نماید. فرایند عملیات حسابداری شامل یک سری عملیات است که بهطور پیاپی در هر دورۀ مالی تکرار می شوند. این عملیات پیاپی را چرخۀ حسابداری ( Accounting Cycle ) می گویند.
عملیات حسابداری که از ابتدای دورۀ مالی تا پایان دوره انجام میشود عبارتند از:
- جمع آوری اطلاعات مربوط به رویدادهای مالی (گردآوری شواهد مدارک مثبته)
- تجزیه و تحلیل رویدادهای مالی و ثبت آنها در سند حسابداری
- ثبت رویدادهای مالی در دفتر روزنامه
- انتقال اطلاعات از دفتر روزنامه به دفتر کل
- تهیۀ تراز آزمایشی (اصلاح نشده)
- اصلاح و تعدیل حسابها
- تهیۀ تراز آزمایشی اصلاح شده
- تهیۀ صورت سود و زیان
- بستن حسابهای موقت
- تهیۀ تراز آزمایشی اختتامی
- تهیۀ ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد
- بستن حسابهای دائمی (اختیاری)
چک لیست بستن سال مالی در حسابداری
برای بستن سال مالی خود، نیاز به چک لیست مربوطه دارید. به همین دلیل کافیست مقاله زیر را دنبال کنید تا چک لیست مناسبی از بستن سال مالی خود، داشته باشید:
