اصول اولیه حسابداری یکسری قوانین و دستورالعمل‌های کلی است که شرکت ها هنگام گزارش دادن کلیه حسابها و صورت‌های مالی باید از آنها پیروی کنند. گرچه در حال حاضر اصول حسابداری پذیرفته شده جهانی وجود ندارد؛ اما چارچوب های حسابداری بسیاری وجود دارند که اصول حسابداری استاندارد را تعریف می‌کنند.

اصول اولیه حسابداری چیست؟

اصول اولیه حسابداری قوانین و رهنمودهایی هستند که شرکت ها باید هنگام گزارش دادن داده های مالی از آنها پیروی کنند. حسابداری بر پایه مجموعه‌ای از مفروضات و اصول تشکیل شده که اغلب اشخاص، این مفروضات و قوانین را با نام اصول حسابداری می‌شناسند. آشنایی با این اصول به شما کمک خواهد کرد تا حسابداری را بهتر درک کنید و بخش‌های مختلف آن را بهتر بشناسید. اصول حسابداری در واقع یک الگوی جامع انجام امور حسابداری می باشد که بر طبق نظر بزرگترین اساتید در این حوزه، سازنده اسکلت اصلی این دانش و اصول و مقررات این حرفه می باشد. اصول حسابداری به همراه مفروضات بنیادی مفاهیم اولیه حسابداری را تشکیل می دهند. پایه‌های دانش حسابداری بر روی هر دو قسمت ذکر شده قرار دارند. منشا ظهور اصول حسابداری، در واقع از مفروضات حسابداری بوده است. تهیه و تنظیم صورت‌های مالی و عرضه گزارشات بدون دانستن مفروضات بنیادی اصول و مفاهیم حسابداری میسر نیست.

دارایی‌ها، بدهی‌ها، سرمایه، درآمد و هزینه‌ها عناصر اصلی در اصول اولیه حسابداری هستند که در حسابداری آن‌ها به صورت زیر تشریح شده اند:

دارایی ها (Assets):

تمامی اموال و منابع اقتصادی که در معاملات اقتصادی بدست می آیند یا به زبان ساده تر در عملیات اقتصادی و مالی یک سری منابع اقتصادی به مالکیت واحد تجاری در میاید که بر حسب فاکتور پول مورد سنجش قرار میگیرند و به آن دارایی گفته میشود. برای مثال میتوان از پول نقد، موجودی کالا، زمین، ساختمان، ماشین آلات، اسباب و اثاثیه اداری و اوراق بهادار نمونه هایی از دارایی ها در حسابداری هستند.

بدهی ها (Debts):

بدهی‌ها تعهداتی هستند که یک مؤسسه در مقابل اشخاص و دیگر مؤسسات دارد و از معاملات و رویدادهای گذشته ناشی شده اند و باید با پرداخت پول یا تحویل کالا یا انجم خدمات یا انتقال سایر اقلام دارایی ها تسویه گردند. مؤسسات بر حسب نوع و حجم فعالیت و معاملات خود بدهی‌های گوناگونی دارند. همچون:

1- بستانکاران 2- اسناد پرداختنی 3- وام‌ها

سرمایه (Capital):

سرمایه شامل وجوه نقد و سایر دارایی های مالی است که توسط یک فرد یا تجارت نگهداری می شود و مجموع کل منابع مالی مورد استفاده برای رشد و ایجاد ثبات مالی است. سرمایه می تواند شامل وجوهی باشد که در حساب سپرده نگهداری می شود، یا ماشین آلات ملموس مانند تجهیزات تولید، ماشین آلات، ساختمان های ذخیره سازی و... .

سـرمایه با پول فرق دارد. پول صرف خرید کالاها و خدمات مصرفی می‌شود. ولی سرمایه طول عمر بیشتری دارد و برای تولید ثروت در سرمایه گذاری به کار می‌رود. مثال‌های سـرمایه شامل اتومبیل، حق ثبت اختراع، نرم‌افزارها و برندها می‌شود. همه این‌ها دارایی هایی هستند که به کمک آن‌ها می‌توان ثروت آفرید.

معادله اصلی اصول حسابداری --> دارائی‌ها = بدهی + سرمایه

درآمد (Income):

درآمد یا Income مبلغی است که یک شخص یا یک شرکت در بازه زمانی مشخص از محل کالاها یا خدماتی که برای دیگران فراهم کرده یا سرمایه گذاری‌هایی که داشته است، به دست می‌آورد. معمولاً درآمـد برای تأمین مخارج روزانه مصرف می‌شود. درآمـد از طریق ضرب قیمت فروش کالاها و خدمات در تعداد واحدها یا مقدار فروخته شده محاسبه می‌گردد.

هزینه ها (Expenses):

شرکت‌ها و مؤسسات برای اداره امور و انجام دادن فعالیت‌های مربوط به کسب درآمد، مخارجی نظیر خرید مواد و کالا و پرداخت دستمزد، اجاره،آب و برق و غیره انجام می دهند که باعث خروج وجه نقد و کاهش سایر دارایی‌ها و یا افزایش بدهی‌های مؤسسه می گردد که به آن مخارج واقع شده که منافع آتی ندارد هزینه گویند.برخی هم درآمد را افزایش ناخالص دارایی‌ها و یا کاهش نا خالص بدهی‌ها و هزینه‌ها را کاهش ناخالص دارایی‌ها و یا افزایش نا خالص بدهی‌ها که ناشی از فعالیت‌های انتفاعی واحد تجاری است و در سرمایه تغییر ایجاد می کند تعریف نموده اند.

نکته مهم که خوب است بدانید این است که چارچوب و اسکلت بندی اولیه و زیربنایی حسابداری ابتدا به وسیله‌ی مفروضات شکل می‌گیرد و در نهایت به وسیله اصول حسابداری عملی می‌گردد.

مفروضات و مفاهیم اساسی حسابداری

آشنایی بیشتر با اصول اولیه حسابداری

هدف نهایی هر مجموعه ای از استفاده از اصول حسابداری این است که اطمینان حاصل شود که صورت های مالی یک شرکت کامل، سازگار و قابل مقایسه است. این امر تحلیل و استخراج اطلاعات مفید از صورت‌های مالی شرکت، از جمله داده‌های رو به رشد در یک دوره زمانی را برای سرمایه‌گذاران آسان‌تر می‌کند. هیئت استانداردهای حسابداری مالی ایران مجموعه استاندارد شده ای از اصول حسابداری را در ایران تهیه می کند که به عنوان اصول پذیرفته شده حسابداری در ایران شناخته می شود. هر شخصی که به عنوان حسابدار یا حسابرس در حرفه حسابداری مشغول به خدمت است یا قصد ورود به این حرفه را دارد، می بایست شناختی از استانداردهای حسابداری به ویژه استانداردهای حسابداری پرکاربرد داشته باشد. اغلب در بسیاری از موارد در مصاحبه های شغلی وقتی از متقاضیان اشتغال حسابداری سوال می شود، چه تعداد استانداردهای حسابداری تدوین و منتشر شده است. متاسفانه اکثر افراد اطلاع چندانی از آنها ندارند که این اصلا خوب نیست. استاندارد های حسابداری مفاهیم اساسی و بسیار کاربردی در حرفه حسابداری هستند فراگیری و مهارت بکار بردن آنها برای حسابداران امری ضروری است.

داستان ساخت اصول اساسی حسابداری از جایی آغاز شد که ثبت‌ های حسابداری در هر موسسه ای می بایست قابل فهم توسط همگان، دارای قابلیت مقایسه و دارای امکان گزارشگیری‌های یکسان می بود. به همین منظور بزرگان و اساتید حسابداری دست به کار شدند و روش های حسابداری را یکپارچه ساختند. در نهایت این‌ مفاهیم جامع که می بایست توسط حسابداران اجرا شود را اصول حسابداری نامیدند. اصول حسابداری با نام‌های دیگری نیز شناخته می شود همچون:

• استاندارد‌های حسابداری (Accounting Standards)
• اصول مورد قبول حسابداری، اصول متداول حسابداری، اصول حسابداری پذیرفته شده همگانی (GAAP)

انواع استانداردهای حسابداری در ایران

صورت های مالی اساسی در حسابداری

ترازنامه که صورت ‌وضعیت مالی نیز هم نام دارد، دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق مالکانه یک واحد تجاری را در پایان هر دوره حسابداری گزارش می‌دهد. صورت سود و زیان ؛ درآمدها و هزینه‌های عملیاتی و غیرعملیاتی و سود با زیان عملیات متوقف‌ شده و در نتیجه سود یا زیان خالص را گزارش می‌نماید. از این رو، این صورت مالی ، عایدات یک شرکت را طی یک دوره حسابداری خلاصه می‌کند. صورت سود و زیان جامع ، شامل خلاصه‌ای از مبادلات تأثیرگذار بر حقوق مالکانه (به‌جز مبادلات مالکانه) طی یک دوره حسابداری می‌باشد. صورت جریان وجوه نقد به‌طور خلاصه، جریان‌های نقدی ورودی و خروجی ناشی از فعالیت‌های عملیاتی ، بازده سرمایه‌گذاری‌ها و سود پرداختی بابت تأمین مالی، مالیات بر درآمد، سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های تأمین مالی طی یک دوره حسابداری را دربر میگیرد.

جرایم مالیاتی و فرار مالیاتی چیست؟

استانداردهای حسابداری برای بهبود کیفیت اطلاعات مالی گزارش شده توسط شرکت ها اجرا می شود.

در سطح بین المللی، هیئت استانداردهای حسابداری بین المللی یا به اختصار (IASB) استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی یا به اختصار (IFRS) را صادر می کند.

انواع اصول حسابداری در ایران

استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی (IFRS)

نکته: اصول حسابداری از کشوری به کشور دیگر متفاوت است.

هیئت استانداردهای حسابداری بین المللی (IASB) استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی (IFRS) را صادر می کند. این استانداردها در بیش از 120 کشور از جمله کشورهای اتحادیه اروپا (EU) استفاده می شود. از آنجایی که اصول حسابداری در سراسر جهان متفاوت است، سرمایه گذاران باید هنگام مقایسه صورت های مالی شرکت های کشورهای مختلف احتیاط کنند. موضوع تفاوت اصول حسابداری در بازارهای بالغ کمتر نگران کننده است. با این حال، باید احتیاط کرد، زیرا هنوز تحت بسیاری از اصول حسابداری، برای تحریف عدد وجود دارد.

استاندارد حسابداری ایران و IFRS چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟

اصول اولیه و اساسی در حسابداری کدامند؟

اصول اولیه و اساسی حسابداری که در انواع حسابداری نیز یکسان هستند زیرساخت اصلی گزارشگیری مالی را تشکیل می دهد. این اصول شامل 4 پایه اساسی می باشند که حاصل بررسی، تجربه و تحلیل طولانی مدت اساتید حوزه حسابداری می باشد.  وجود اطلاعات مالی شفاف و قابل مقایسه یکی از ارکان مهم تصمیم گیری آگاهانه بوده و در رشد و توسعه ی اقتصادی اثرگذار است. اگر چه اطلاعات مالی از منابع مختلف قابل استخراج است اما در حال حاضر صورت های مالی هسته ی اولیه منابع اطلاعات مالی را تشکیل می دهد و تقریبا حسابداران مسئول تهیه و ارائه این صورت ها هستند. صورت های مالی اساسی مواردی مثل ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت گردش وجوه نقد و یادداشت های توضیحی را در برمیگیرد. تجزیه و تحلیل این صورت ها به مدیران در بررسی وضع مالی گذشته حال و آینده شرکت خود یاری میرساند. هدف از ارائه گزارشگری مالی پاسخگویی به نیازها و خواسته های اطلاعاتی استفاده کنندگان برون سازمانی است. هدف اصلی گزارشگری مالی بیان آثار اقتصادی رویدادهای مالی بر وضعیت و عملکرد واحد تجاری برای کمک به اشخاص خارجی است. براساس نظر هیئت تدوین استانداردهای حسابداری، گزارشگری مالی نه تنها شامل صورت های مالی بلکه در برگیرنده ابزارها یا روش های اطلاع رسانی است و این ابزارها به صورت مستقیم یا غیر مستقیم با اطلاعاتی سروکار دارند که به وسیله حسابداری ارائه می شود. یعنی اطلاعاتی درباره منابع شرکت، دارایی ها، بدهی ها، سود و غیره.

مزایای استفاده از اصول اولیه حسابداری

• برابر سازی سیستم حسابداری
• به وجود آوردن دستورالعمل آشکار و معلوم
• پرهیز از کارکرد سلیقه ای
• قابل استفاده بودن نتایج حسابداری برای همگان
• قابل مقایسه بودن خروجی ها
• میسر کردن وارسی در دوره‌های مختلف مالی
• قابلیت ارائه به مراکز وارسی یگانه مثل ادارات و سازمان ها

دانلود رایگان کتاب اصول حسابداری

چرا باید اصول حسابداری را فرا گرفت؟

تقریبا همه کسب و کارها به یک حسابدار و یا تیم حسابداری احتیاج دارند و همین امر باعث شده فرصت‌های شغلی زیادی برای این رشته وجود داشته باشد. با این وجود این کار  به تجربه و مهارت زیادی نیاز دارد. اصول حسابداری از مهمترین مفاهیم در این زمینه است که می‌توان با نزدیکی به آنها امور مالی را راحت‌تر انجام داد و در این زمینه تجربه کافی و آگاهی لازم را کسب کرد. هدف اساسی از فراگیری اصول اولیه حسابداری، توانایی برقراری ارتباط با معلومات اقتصادی یا زبانی قابل فهم از شغلی به شغل دیگر است.

اصول حسابداری از مهمترین مفاهیمی است که می‌توان با چیرگی به آن، امور مالی را راحت‌ تر انجام داد و در زمینه تجزیه و تحلیل و ثبت امور مالی تجربه کافی و آگاهی لازم را کسب کرد.

برداشت نهایی

برای وارسی و ایجاد گزارشات مالی‌ مو به مو و اطمینان پذیر میبایست با اصول حسابداری و مفروضات محیطی حسابداری آشنا شویم. الزامات اولیه حسابداری تشکیل دهنده زیرساخت حسابداری می باشند. اصول حسابداری برپایه مفروضات حسابداری فرم می گیرند. منظور از اجرای مفروضات و اصول حسابداری، یکپارچه سازی آن و اجرای درست و مو به مو است. به به گونه ای که تمام گزارشات مالی‌ سزاوار اعتماد باشند. پس از اجرای این مقررات خروجی ها قابل سنجش و وارسی خواهند بود. پس آگاه گشتیم که شکل گیری زیربنای حسابداری توسط مفروضات و عملیاتی شدن آن با استفاده از اصول حسابداری می باشد.