دامنه کاربرد این استاندارد، باید برای حسابداری مخارج تأمین مالی بکار گرفته شود. لازم به ذکر است که مخارج واقعی یا انتسابی به حقوق صاحبان سرمایه، در این استاندارد مطرح نمی‌شود.
هدف استاندارد حسابداری شماره 13
- آگاهی از دامنه کاربرد استاندارد؛
- آگاهی از تعاریف اصطلاحات مورد نیاز؛
- آگاهی از نحوه شناخت مخارج تأمین مالی؛
- آگاهی از زمان شروع احتساب مخارج تأمین مالی در بهای تمام شده دارایی؛
- آگاهی از زمان توقف احتساب مخارج تأمین مالی در بهای تمام شده دارایی؛
- آگاهی از مخارج تأمین مالی قابل احتساب در بهای تمام شده دارایی؛
- آگاهی از نحوه برخورد با مازاد مبلغ دفتری نسبت به مبلغ بازیافتنی دارایی واجد شرایط
- آگاهی از نحوه افشا موارد مرتبط با این استاندارد.
دامنه کاربرد استاندارد حسابداری شماره 13
- این استاندارد باید برای حسابداری مخارج تأمین مالی بکار گرفته شود.
- مخارج واقعی یا انتسابی به حقوق صاحبان سرمایه، در این استاندارد مطرح نمی‌شود.
مخارج تأمین مالی
عبارت است از سود تضمین شده کارمزد و سایر مخارجی که واحد تجاری برای تأمین منابع مالی متحمل می‌شود.
مثال
الف. سود تضمین شده، کارمزد و جرایم دیرکرد تسهیلات مالی کوتاه مدت و بلند مدت.
ب. مخارج جنبی تسهیلات مالی دریافتی از قبیل حق ثبت و حق تمبـر اسنـاد تضمینی واگذاری در رابطه با قراردادهای مربوط.
ج. مخارج تأمین مالی مربوط به قراردادهای اجاره به شرط تملیک و خرید اقساطی که براساس استانداردهای حسابداری مربوط شناسایی می‌شود.
د. تفاوت تسعیر ارز ناشی از تسهیلات ارزی دریافتی تا حدی که به عنوان تعدیل سود تضمین شده و کارمزد تسهیلات مذکور محسوب می‌شود.
دارایی واجد شرایط
یک دارایی است که آماده سازی آن جهت استفاده مورد انتظار یا فروش الزاماً مدت زیادی طول می‌کشد.
مثال
موجودیهایی که رساندن آن به وضعیت قابل فروش مستلزم صرف دوره زمانی قابل ملاحظه‌ای است و نیز ماشین‌آلات تولیدی، تأسیسات تولید نیرو و ساختمانها، نمونه‌هایی از دارایی واجد شرایط می‌باشد.
نکات مهم:
سایر سرمایه‌گذاریها و موجودیهایی که مرتباً یا به شیوه‌های دیگر به مقادیر زیاد و به طور مستمر در کوتاه‌مدت تولید می‌شود، دارایی واجد شرایط نیست.
داراییهایی که به هنگام تحصیل برای استفاده مورد نظر یا فروش آماده است، به عنوان دارایی واجد شرایط تلقی نمی‌شود.
زمان شروع احتساب مخارج تأمین مالی در بهای تمام شده دارایی
- فعالیتهای لازم برای آماده‌سازی دارایی مربوط جهت استفاده مورد نظر یا فروش در جریان باشد.
- مخارج تامین مالی در حال وقوع باشد
- مخارج ساخت دارایی در حال انجام باشد
- دارایی واجد شرایط باشد
توقف احتساب مخارج تأمین مالی در بهای تمام شده دارایی
- عملیات ساخت فعالانه دارایی برای مدت طولانی متوقف شود.
- کلیه فعالیتهای لازم برای آماده‌سازی دارایی واجد شرایط برای استفاده مورد نظر یا فروش به طور اساسی تکمیل شود.
- ساخت بخشهایی از یک دارایی واجد شرایط بهطور اساسی تکمیل شده باشد و هریک از بخشهای تکمیل شده همزمان با ادامه ساخت سایر بخشها قابل استفاده مورد نظر یا فروش باشد.
نکته:
- در مواردی که تسهیلات مالی مشخصاً به‌منظور تحصیل یک دارایی واجد شرایط اخذ می‌گردد، مبلغ مخارج تأمین مالی قابل احتساب در بهای تمام شده آن دارایی باید شامل مخارج واقعی تسهیلات طی دوره پس از کسر هرگونه درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری موقت وجوه حاصل از تسهیلات مالی دریافتی باشد.
- چنانچه فعالیت تأمین مالی واحد تجاری به‌صورت متمرکز انجام شود، مخارج تأمین مالی قابل احتساب در بهای تمام شده دارایی را باید با اعمال نرخ جذب نسبت به مخارج انجام شده جهت آن دارایی، تعیین کرد.
نرخ جذب
میانگین موزون مخارج تأمین مالی برای تسهیلات مالی طی دوره، به استثنای تسهیلاتی است که مشخصاً به منظور تحصیل یک دارایی واجد شرایط اخذ گردیده است.
موارد زیر باید برحسب مورد در صورتهای مالی افشا شود:
- مبلغ مخارج تأمین مالی که طی دوره به بهای تمام‌شده دارایی منظور شده است، و
- نرخ جذب استفاده شده برای تعیین مبلغ مخارج تأمین مالی قابل احتساب در بهای تمام شده دارایی واجد شرایط.
