اگر بخواهیم یک تعریف کلی از دارایی ها و بدهی ها داشته باشیم: همه اموالی که در اختیار و متعلق به یک واحد تجاری است را دارایی می نامند و بدهی ها عبارتند از ادعای طلبکاران واحد تجاری نسبت به دارایی های یک واحد تجاری.
دارایی ها و بدهی ها یعنی چه؟
همان طور که می‌دانید همه اموالی که قابلیت نقد شوندگی دارند و در اختیار و متعلق به یک واحد تجاری هستند را دارایی می‌نامند مثل موجودی نقدی، اثاثیه، ساختمان، سرقفلی، حق اختراع و ... که خود این داراییها به چند دسته تقسیم می‌شوند مثلا دارایی های مثل موجودی نقد و ساختمان جز دارایی های قابل لمس یا به اصطلاح ملموس و حق اختراع و سرقفلی را جز دارایی های نامشهود می خوانند.
دارایی ها و بدهی ها چند دسته اند؟
تقسیم بندی دارایی ها به چند عامل بستگی دارد مثل نوع کاربرد، وجود فیزیکی، قابلیت تبدیل یا نقد شوندگی و... اما به صورت کلی دارایی ها را میتوان به 6 دسته تقسیم کرد:
دارایی ها:
- دارایی های جاری
دارایی های جاری مثل: موجودی نقد، منظور از موجودی نقد، وجوه نقد و سپرده‌های بدون سررسید است.
دارایی های جاری مثل: سرمایه گذاری های کوتاه مدت.
دارایی های جاری مثل: حساب ها و اسناد دریافتی تجاری.
دارایی های جاری مثل: پیش پرداخت ها.
- دارایی های ثابت
- دارایی های ثابت مشهود و نامشهود
دارایی های ثابت مشهود مثل: منابع طبیعی، زمین، تجهیزات و ماشین آلات، مبلمان و وسایل و مواردی از این قیبل
دارایی های ثابت غیر مشهود مثل: حق اختراع، حق چاپ، سرقفلی، علامت تجاری و...
- دارایی های فیزیکی
معمولاً، اصطلاح دارایی فیزیکی برای اشاره به چیزهایی استفاده می‌شود که ممکن است در صورت ورشکستگی شرکت، جهت پرداخت بدهی ها مورد استفاده قرار بگیرد و شرکت با فروش دارایی های فیزیکی، بدهی های خود را تسویه کند. به طور مثال دارایی های فیزیکی یک رستوران میزها و صندلی‌ها، یخچال‌ها و مواد غذایی خام و پخته است.
- دارایی های نامشهود
دارایی هایی که ماهیت فیزیکی یا واقعی ندارند، دارایی نامشهود گفته می‌شوند. مالکیت‌های فکری شرکت‌ها (نظیر ثبت اختراع، حقوق مالکیت و روش‌های منحصربه‌فرد تجاری)، نام تجاری و قراردادهایی که بعضاً شرکت‌ها پیش‌ازاین بسته‌اند، ازجمله دارایی های نامشهود شرکت‌ها را تشکیل می‌دهد. مالکیت شرکت‌ها بر دارایی های نامشهودشان می‌تواند محدود به یک دوره زمانی مشخص یا نامحدود باشد. درحالی‌که دارایی نامشهود ارزش فیزیکی آشکار شرکت یا تجهیزات را ندارد، ولی می‌تواند ثابت کند که یک شرکت ارزشمند بوده و می‌تواند در موفقیت و شکست بلندمدت شرکت نقش داشته باشد. برای نمونه، شرکتی مثل آدیداس اگر به خاطر ارزش بالایی که برندش ایجاد کرده نبود، نمی‌توانست تا این حد موفق باشد. گرچه شناسایی برند یک دارایی فیزیکی نیست که شما بتوانید ببینید یا لمسش کنید، تأثیرات مثبت آن بر سود خالص برای شرکت‌هایی نظیر کوکاکولا که قدرت برندش سال به سال فروش جهانی را کنترل می‌کند، می‌تواند بسیار ارزشمند باشد.
- دارایی های عملیاتی
دارایی‌های عملیاتی به طور عمده جهت انجام کارهای روزمره مورداستفاده واقع می‌شوند. باقی دارایی که کاربردی در بهره‌برداری ندارند، به‌عنوان دارایی‌های غیرعملیاتی در نظر گرفته می‌شوند. دارایی‌های عملیاتی عبارت‌اند از: پول نقد تجهیزات، کارخانه، مانده‌های حساب بانکی و کارخانه.
- دارایی های غیر عملیاتی
همه دارایی که از هیچ‌گونه فعالیت تجاری برخوردار نیستند در مجموع دارایی‌های غیرعملیلتی طبقه‌بندی می‌شوند. این منابع در زمینه‌های ایجاد حرفه و مشاغل و نیازهای آینده ضروری به نظر می‌رسند.
و اما تقسیم بندی بدهی ها:
راجع به بدهی ها و انواع تعهدات در حسابدرای چیزی میدونی؟ اگه نه! رو من کلیک کن
معادله حسابداری و رابطه مستقیم آن بین دارایی ها و بدهی ها و حقوق صاحبان سرمایه
رابطه دارایی ها و بدهی ها و حقوق صاحبان سرمایه با یکدیگر
حقوق صاحبان سرمایه عبارت است از حقوق صاحبان مؤسسه نسبت به دارایی مؤسسه ، که در واقع وقتی بدهی ها را از دارایی ها کسر می‌کنیم، مانده را حقوق صاحبان سرمایه میگوئیم که جز اصول اساسی ترازنامه در حسابداری است. بخش های اصلی در ترازنامه : عنوان یا نام شرکت، نام اظهارنامه و تاریخ استفاده از مانده حساب را نشان می دهد. دارایی ها کالاهایی هستند که برای یک شرکت ارزش اقتصادی دارند. بدهی ها کالاهایی هستند که بار اقتصادی برای شرکت دارند – معمولاً یک تجارت به سایر مشاغل بدهکار است. حقوق صاحبان سهام شامل کلیه سرمایه گذاری های انجام شده در این شرکت طی سالهاست – معمولاً به صورت سرمایه یا سرمایه گذاری سهامداران و سودهای حفظ شده می باشد.
درآمد (دارایی ها و بدهی ها)
همانطور که از مفهوم درآمد مشخص است، به مبالغی گفته می شود، که از ارایه خدمات و فروش کالا و غیره عاید مؤسسه می شود. در صورتی که این درآمد به طور نقد عاید شود، موجب افزایش در حساب وجوه نقد (صندوق ـ بانک) مؤسسه خواهد شد و در صورتی که تعهد گردد که بعداً به مؤسسه پرداخت شود، موجب افزایش حسابهای دریافتنی و یا اسناد دریافتنی مؤسسه می گردد.
هزینه (دارایی ها و بدهی ها)
- منظور از هزینه مبالغی است که جهت کسب درآمد به خرج گرفته می شود. یعنی اگر مؤسسه کارش را ارایه خدمات است، برای انجام و ارایه این خدمات متحمل خرجها و پرداختهایی می گردد که آنها را هزینه می گویند.
- هزینه های هر دوره باید از درآمدهای همان دوره کسر شوند و این در واقع بر اساس یکی از اصول حسابداری (اصل وضع هزینه های یک دوره از درآمد همان دوره) می باشد.
ستون داراییها در ترازنامه
در ستون اول دارایی‌های یک واحد اقتصادی به ترتیب میزان نقدینگی از بالا به سمت پایین قرار می گیرند. منظور از میزان نقدینگی دارایی این است که سهولت تبدیل آن دارایی به وجه نقد چقدر است. هر چه سهولت تبدیل داریی به پول نقد بیشتر باشد، نقدینگی آن بیشتر است و باید در سطرهای بالایی ستون قرار بگیرد.
ستون بدهی‌ها و سرمایه ها در ترازنامه حسابداری
ستون دوم شامل دو بخش است؛ بدهی‌ها و سرمایه‌ها. بدهی‌ها شامل دیونی است که باید توسط شرکت پرداخت شود. این بدهی‌ها ممکن است ماهیت‌های مختلفی (مثل اجاره‌بها، حقوق و دستمزد طلب تامین‌کنندگان) داشته باشد. بدهی‌ها هم مثل داراییها شامل دو دسته هستند. بدهی‌هایی که سررسید آنها کمتر یک سال باشد، بدهی‌های جاری و آنهایی که سررسید شان بالاتر از یک سال باشد، بدهی‌های غیرجاری نام می‌گیرند.
دارایی ها و بدهی ها در نرمافزار های حسابداری
تمامی مواردی که در بالاتر با یکدیگر مرور کردیم در نرم‌افزاری های حسابداری خوب موجود در بازار جای داده شده و شما نیاز نیست خود نگران محاسبه این موارد باشید، با خرید یک نرمافزار حسابداری جامع و کاربردی میتوان بهترین ترازنامه ها و صورت های مالی را تهیه کرد.
