اگر می‌خواهید بدانید استانداردهای GAAP و IFRS به چه معناست و چه تفاوتی با یکدیگر دارند، توصیه می‌کنیم تا انتهای این مطلب را همراه لاندا باشید.
اصول حسابداری چیست؟
اصول حسابداری یکسری قوانین و دستورالعمل‌های کلی است که شرکت ها هنگام گزارش دادن کلیه حسابها و صورتهای مالی و از آنها پیروی کنند. گرچه در حال حاضر اصول حسابداری پذیرفته شده جهانی وجود ندارد؛ اما چارچوب های حسابداری بسیاری وجود دارند که اصول حسابداری استاندارد را تعریف می‌کنند.
اصول حسابداری پذیرفته شده همگانی (Generally Accepted Accounting Principles)
متداول‌ترین اصول استفاده شده، استاندارد بین المللی گزارشگری مالی انگلستان در انواع حسابداری، GAAP است. اصول حسابداری پذیرفته همگانی ضوابط و قواعد کلی است که مورد قبول گروه بیشتری از اهل فن می‌باشد، و عملا سر مشق و راهنمای آنان قرار می‌گیرد. بدون پیروی از این ضوابط، عملیات حسابداری و نتایج حاصله از آن برای اشخاص ذی‌علاقه دارای مفهوم مشترک نخواهد بود.
چنانچه هر حال حسابدار بر اساس ذوق و سلیقه شخصی خود مبادرت به انجام عملیات حسابداری، نگهداری حسابها و تنظیم صورت حساب کند، حاصل کار او برای دیگران فایده کافی نخواهد داشت و مقایسه نتایج فعالیت‌های مالی یک مؤسسه در ادوار مالی مختلف و صورت حساب‌های مؤسسات مشابه با یکدیگر امکان نخواهد یافت. اصولی که اجرای آن ها مستلزم اجرای دقیق استانداردها و رویه‌های از پیش تعیین شده حسابداری می‌باشد.
مفروضات حسابداری
به طور کلی حسابداری و مفروضات حسابداری یک چارچوب کلی را تشکیل می‌دهند که از طریق آن عملیات مالی در سازمانها کنترل و مدیریت می‌شود. این اصول به عنوان اصول پذیرفته شده شناخته می‌شود که این اصول به شرح زیر می‌باشند:
- اصل قوام
- اصل هزینه
- اصل نهاد اقتصادی
- اصل افشای کامل
- اصل استمرار
- اصل انطباق
- اصل اساسی
- اصل واحد پولی
- اصل قابلیت اطمینان
- اصل تأیید درآمد
- اصل دوره زمانی
استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی (IFRS)
IFRS مخفف اصطلاح International Financial Reporting System و به معنای استانداردهای گزارشگری مالی بین‌المللی است. IFRS به مجموعه‌ای از استانداردهای حسابداری گفته می‌شود که توسط هیئت استانداردهای حسابداری بین المللی(IASB) تدوین شده‌اند. هدف این استانداردها، تهیه صورتهای مالی شرکت‌های سهامی‌در قالب یک استاندارد جهانی است. این استانداردها با مشخص کردن روش‌ها و رویه‌های مشخص برای توصیف عملکرد مالی و موقعیت شرکت‌ها، باعث می‌شوند تا صورتهای مالی در همه کشورها قابل فهم باشند.
با پذیرش IFRS، یک شرکت می‌تواند صورتهای مالی خود را با اصول مشابه به شرکت‌های رقیب خارجی ارائه کند. در نتیجه قابلیت مقایسه بین اطلاعات این شرکت‌ها وجود داشته و علاوه بر آن شرکت‌های مادری که شرکت‌های تابعه آنها در سایر کشورهایی وجود دارند و IFRS را پذیرفته‌اند؛ می‌توانند یک زبان مشترک حسابداری داشته باشند.
استاندارد حسابداری ایران و IFRS چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟
به دلیل نزدیک بودن استانداردهای حسابداری با IFRS بخش قابل‌توجهی از این دو استاندارد با هم انطباق دارد. اما تفاوتهای معنی‌دار موجود را می‌توان به شکل زیر طبقه‌بندی کرد:
در سطح مفاهیم کلی
تدوین‌کنندگان استاندارد IFRS برای بالا بردن شرایط سازگاری استانداردها با شرایط کشورهای مختلف بیشتر بر اصول و مفاهیم کلی تاکید کرده‌اند. در حالی‌که استانداردهای حسابداری جاری بیشتر به جزییات پرداخته‌اند.
در سطح استانداردهای حسابداری
حسابداری داخلی با IFRS در سطح استانداردهای حسابداری نیز تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. برای نمونه مخارج تحقیق و توسعه در استاندارد حسابداری شماره 7 داخلی، در تاریخ وقوع به هزینه منظور می‌شوند. اما در IFRS مخارج تحقیق هزینه می‌شوند؛ اما مخارج توسعه‌ای به عنوان مخارج سرمایه‌ای در نظر گرفته می‌شوند.
مثال دیگر در مورد روش محاسبه استهلاک است. در استاندارد حسابداری شماره 11 سه روش خط مستقیم، نزولی و روش مجموع آحاد در نظر گرفته شده که طبق قانون مالیات‌های مستقیم ماده 151، دارایی‌ها طبقه‌بندی شده و برای هر طبقه روش خاصی از استهلاک در نظر گرفته می‌شود. در حالی که در IFRS، محاسبه استهلاک براساس برآوردهای واقعی انجام می‌شود.
مهمترین تفاوتهای بین (GAAP) و (IFRS)
- اصول حسابداری پذیرفته شده همگانی این امکان را به کاربران می‌دهد که از روش قیمت‌گذاری اولین صادره از آخرین وارده به عنوان یک متد استفاده کند اما در استانداردهای بین المللی گزارشگری این امکان وجود ندارد.
- روش تقلیل مستقیم در اصول حسابداری پذیرفته شده همگانی نمی‌تواند برعکس محاسبه شود اما در استانداردهای بین المللی گزارشگری این امکان وجود دارد.
البته تلاشهای زیادی در جهت کاهش تفاوتهای بین (GAAP) و (IFRS) وجود دارد در نتیجه اگر کسب و کاری عملکرد مالی خود را با هر کدام از اصول ذکر شده تدوین نماید و بخواهد متد خود را تغییر دهد باید تفاوت نتایج بسیار ناچیز باشد. در کشور آمریکا اصول حسابداری پذیرفته شده همگانی در سطح وسیع استفاده می‌شود اما خارج از کشور آمریکا اغلب از استانداردهای بین المللی گزارشگری استفاده می‌شود.
منبع: بریده‌ای از سپیدار سیستم و همکاران سیستم و تکمیل‌کننده، مجموعه لاندا
