به طور کلی میتوان گفت بانکداری آنلاین یا الکترونیکی عبارت است از فراهم آوردن امکانات و ارائه امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری به مشتریان که با استفاده از آنها بتوانند بدون نیاز به حضور فیزیکی در بانک، در هر ساعت از شبانه روز ازطریق کانال‌های ارتباطی ایمن، عملیات بانکی دلخواه خود را انجام دهند.
اینترنت و حرکت به سمت بانکداری الکترونیکی
اینترنت در سال 1970 توسط متخصصین دانشگاهی، به منظور اشتراک دریافت‌ها، توسعه یافت و تا سال 1993 محبوبیت اینترنت برای عموم و خصوصاُ تجاری که امید به گسترش مشتریانشان داشتند، افزایش پیدا کرد.
عواملی که بانکداران را به سمت اینترنت متوجه ساخت عبارت بود از: مواجه شدن با مبالغ هنگفت، مشتریان زیانده و رقابت بین غیر بانکی‌ها. در سال 1994، بانکها شروع به کاوش در اینترنت کردند تابه عنوان یک سیستم تحویلداری پیشنهادی برای محصولات و خدماتشان، از بانکداری اینترنتی استفاده کنند. این نوع بانک برای هر تراکنشی قیمت کمتری را از بانکهای شعبه دار پیشنهاد کرد.
حرکت به سمت بانکداری الکترونیکی از اوایل دهه 70 آغاز شد وپس ازآن کارتهای اعتباری (خودپردازها) سیستم‌های گویا و... وارد کشور شد و درسال 1381 سیستم شتاب یا شبکه تبادل اطلاعات بین بانکی ایجاد شد. سیستم شتاب با ایجاد ارتباط بین دستگاه‌های خودپرداز سه بانک صادرات، کشاورزی و توسعه صادرات آغاز بکار کرد. در حال حاضر با توجه به افزایش چشمگیر بانکها و موسسات مالی و اعتباری با بیش از 10000 دستگاه خودپرداز که درسطح کشور نصب شده به وسیله سیستم شتاب میتوان از آن استفاده کرد.
زمان شروع پرداخت الکترونیکی در دنیا به سال 1918 میلادی برمیگردد، یعنی هنگامی‌که بانکهای فدرال رزرو امریکا به انتقال وجوه از طریق تلگراف میپرداختند.
انواع مختلف پرداخت الکترونیک
پرداخت الکترونیکی اشکال گوناگونی دارد که میتوان آن را به دو دسته اصلی تقسیم کرد:
- سیستم‌های پرداخت برای معاملات عمده فروشی
- سیستم‌های پرداخت برای معاملات خرده فروشی که این موضوع با حریم خصوصی ارتباط دارد. یعنی برخی خریداران تمایل دارند هویت و مشخصات خریدهایشان گمنام باقی بماند.
ویژگی‌های سیستم‌های پرداخت الکترونیکی
- امنیت: ایمن ساختن اطلاعات به معنای جلوگیری از تحریف و دستیابی به اطلاعات توسط افراد غیرمجاز
- تقسیم‌پذیری: بیشتر فروشندگان تنها کارتهای اعتباری را برای دامنه ای حداقل و حداکثر قبول می‌کنند بنابراین هر چه دامنه قبول پرداخت‌ها را زیادتر کند امکان پذیرش بیشتری دارد.
- قابلیت بررسی: سیستم باید تمام عملیات مالی را ثبت کند تا در صورت لزوم بتوان اشکالات و یا خطاهای احتمالی را ردیابی کرد.
- قابلیت اطمینان: سیستم باید به قدر کافی مستحکم باشد تا کاربران در صورت قطع برق پول‌ها را از دست ندهند.
- گمنامی: برخی خریداران تمایل دارند هویت و مشخصات خریدهایشان گمنام باقی بماند.
- عدم تکذیب: یک سیستم پرداخت اینترنتی باید گروه‌های درگیر را مطمئن و متعهد سازد که گروهی نتواند معاملات را انکار کرده و یا بطور غیر قانونی از زیر آن شانه خالی کند.
بانکداری الکترونیکی چیست؟
به طور کلی میتوان گفت بانکداری آنلاین یا الکترونیکی عبارت است از فراهم آوردن امکاناتی برای کارکنان در جهت افزایش سرعت و کارایی آنها در ارائه خدمات بانکی در محل شعبه و همچنین فرآیندهای بین شعبه‌ای و بین بانکی در سراسر دنیا و ارائه امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری به مشتریان که با استفاده از آنها بتوانند بدون نیاز به حضور فیزیکی در بانک، در هر ساعت از شبانه روز 24 (ساعته) ازطریق کانال‌های ارتباطی ایمن و با اطمینان عملیات بانکی دلخواه خود را انجام دهند.
به عبارت دیگر بانکداری الکترونیکی استفاده از فناوریهای پیشرفته نرم افزاری و سخت افزاری مبتنی برشبکه و مخابرات برای تبادل منابع و اطلاعات مالی به صورت الکترونیکی است و نیازی به حضور فیزیکی مشتری در شعبه نیست.
خدمات بانکداری الکترونیک (بانکداری اینترنتی)
بانکداری الکترونیک شامل سیستم‌هایی است که مشتریان موسسات مالی را قادر می‌سازد تا در سه سطح اطلاع رسانی، ارتباط و تراکنش از خدمات و سرویس‌های بانکی استفاده کنند:
- اطلاع‌رسانی: این سطح ابتدایی ترین سطح بانکداری اینترنتی است. بانک اطلاعات مربوط به خدمات و عملیات بانکی خود را از طریق شبکه‌های عمومی‌یا خصوصی معرفی میکند.
- ارتباطات: این سطح از بانکداری اینترنتی امکان انجام مبادلات بین سیستم بانکی و مشتری را فراهم می‌آورد. ریسک این سطح در بانکداری الکترونیک بیشتر از شیوه سنتی است و کنترل‌های مناسبی را برای عدم دسترسی به شبکه اینترنت بانک و سیستم‌های رایانه ای نیاز دارد.
- تراکنش: این سیستم متناسب با نوع اطلاعات و ارتباطات خود از بالاترین سطح ریسک برخوردار است و با یک سیستم امنیتی کنترل شده قادر است، صدور چک، انتقال وجه و افتتاح حساب را انجام دهد.
شاخه‌های بانکداری الکترونیک
انواع مختلف بانکداری الکترونیک عبارتند از:
- بانکداری اینترنتی
- بانکداری مبتنی بر تلفن همراه و فناوریهای مرتبط با آن
- بانکداری تلفنی
- بانکداری مبتنی بر نمابر
- بانکداری مبتنی بر دستگاه‌های خودپرداز
- بانکداری مبتنی بر پایانه‌های فروش
- بانکداری مبتنی بر شعبه‌های الکترونیکی
- بانکداری مبتنی بر دستگاه‌های کارت‌خوان
پول الکترونیکی
در سالهای اخیر، مصرف کنندگان تمایل چشمگیری برای انجام مبادلات الکترونیکی از خود نشان داده اند.کاهش هزینه و افزایش سرعت دسترسی به اینترنت و مزایای اقتصادی و اجتماعی تجارت الکترونیکی از دلایل اصلی توجه مردم به اینگونه مبادلات است. تجارت الکترونیک واژه ای است که برای تجارت از طریق سیستم‌های اطلاعاتی ارتباطی بکار می‌رود.
در واقع پول الکترونیکی یک مکانیسم پرداخت ارزش ذخیره شده یا پیش پرداخت شده است که در آن مقداری از وجوه یا ارزش که برای مصرف کننده قابل استفاده است، در یک وسیله و قطعه الکترونیکی ذخیره شده و در تصرف مشتری است.
مشاور امور مصرف کنندگان آمریکا، پول الکترونیکی را به این عنوان توصیف نموده است:
پولی است که به صورت الکترونیکی حرکت کرده و به گردش در می‌آید و میتواند به صورت کارت هوشمند و یا کارت‌هایی که در آنها ارزش ذخیره شده یا در کیف پول الکترونیکی، ارائه شود.
کارت اعتباری
کارتهای حافظه‌ای موجب یک تحولی شگرف در فرصتهای تجاری شد. کارتهای حافظه‌ای، کارتهای الکترونیکی هستند که میتوان در آنها مبلغی را وارد کرد و سپس در هر پرداختی که کارت را قبول میکند میتوان از آن استفاده کرد. کارتهای حافظه‌ای دارای تراشه‌ای هستند که بطور خودکار مبلغ خرید را از کارت کم کرده و به فروشنده منتقل میکند. به دلیل ساده بودن فرایند از این کارتها برای خریدهای کوچک میتوان استفاده کرد. کارتهای حافظه‌ای، ابزار منحصر به فردی را برای غلبه بر کلاه برداری دراختیار صادرکننده قرار میدهد.
کیف پول آنلاین
شرکتهای آنلاین مانند پی پال، پرداخت آمازون و پرداخت گوگل یا حتی سرویس‌های بانکداری ایرانی، گزینهای به نام کیف پول آنلاین دارند که می‌توانید بخشی یا کل موجودی کارت خود را به منظور استفاده در آن سرویس، انتقال دهید.
بررسی بانکداری الکترونیک (آنلاین) بانک ملت
با ابلاغ سیاستهای اصل 44 قانون اساسی و قرار گرفتن بانک ملت در فهرست شرکتهای مشمول اصل یاد شده، به استناد تصویب نامه شماره 68985ت379 مورخ 2/5/1386 هیأت محترم وزیران و تصمیمات متخذه در مجمع عمومی‌فوق العاده بانکها در 1387 شخصیت حقوقی بانک ملت به سهامی‌عام تبدیل و بعنوان اولین بانک دولتی و چهارصد و چهل و هشتمین شرکت پذیرفته شده در تاریخ 22/11/87 در تابلوی اصلی بازار اول بورس اوراق بهادار تهران در بخش بانکها، موسسات اعتباری و سایر نهادهای پولی درج و پنج درصد سهام آن جهت کشف قیمت در بورس عرضه شد. در ادامه، بانکداری الکترونیک در بانک ملت را مورد بررسی خواهیم داد.
با مراجعه به سایت بانک ملت به آدرس خدمات بانکداری الکترونیک بانک ملت در 4 دسته تفکیک شده است که ما توضیحاتی در بخش بانکداری آنلاین این بانک ارائه می‌دهیم.
سامانه بانکداری اینترنتی بانک ملت که خدمات خود را به همراه گواهی SSL به صورت HTTPS ارائه میدهد، به شما اجاره میدهد تا کارهای بانکی خود را از جمله:
- مشاهده اطلاعات حساب
- مشاهده گردش حساب
- دریافت فایل صورت حساب
- خدمات چک
- انواع حواله‌های بین حساب
- انواع حواله بین بانکی و... را به صورت آنلاین انجام دهید.
سامانه‌های بانکداری آنلاین بانک ملت
سامانه پیگیری تراکنش‌های ناموفق (سیام)
تراکنش‌های ناموفق، به تراکنش‌هایی گفته می‌شود که از راه‌های الکترونیک (اینترنت، ATM و POS) انجام گیرد اما به رغم کسر شدن وجه از حساب مشتری، خدمت خواسته شده از بانک دریافت نشود که از طریق این سامانه می‌توانید پیگیری کنید.
سامانه استعلام ضمانت نامه
بانک ملت در راستای گسترش خدمات بانکداری الکترونیک و همچنین تسهیل در ارائه خدمات به مشتریان خود، سامانه استعلام ضمانت نامه را راه اندازی کرده است.
سامانه تسهیلات اینترنتی ملت (تام)
بانک ملت در راستای تسهیل در ارائه تسهیلات به مشتریان خود، سامانه تسهیلات اینترنتی ملت (تام) را راه اندازی کرده است.
سامانه پرداخت اقساط متمرکز (پرداخت اقساط با کارت بانکی)
بانک ملت در راستای گسترش خدمات بانکداری الکترونیک و همچنین تسهیل در ارائه خدمات به مشتریان خود، اقدام به راه اندازی سامانه پرداخت اقساط متمرکز نموده است. شما می‌توانید با در اختیار داشتن تمامی‌کارتهای عضو شبکه شتاب، رمز دوم کارت و شماره قرارداد تسهیلات (یا شماره کارت مجازی متصل به تسهیلات)، اقساط تسهیلات متمرکز بانک ملت را پرداخت نمایید.
سامانه حواله الکترونیک بین بانکی (سحاب)
سامانه حواله الکترونیکی بین بانکی سامانه ای است که امکان انتقال آنی وجوه موجود در حساب کارت بانکی یک مشتری را به حساب کارت بانکی او یا دیگری در سایر بانکهای عضو شبکه "سحاب" فراهم میکند.
حواله بین بانکی پایا (ACH)
خدمت جدیدی است که امکان انتقال الکترونیک وجوه بین بانکی را به دو شیوه مختلف برای مشتری فراهم آورده است:
- واریز مستقیم: انتقال وجه از یک حساب در یک بانک به یک یا چند حساب دیگر در سایر بانکها.
- برداشت مستقیم (به زودی): انتقال وجه از یک یا چند حساب در بانکهای مختلف به یک حساب در بانک مبدأ.
حواله بین بانکی ساتنا (RTGS)
از مزایای طراحی این سامانه برای مشتریان، میتوان به کاهش حجم تبادل چک‌های رمزدار بین بانکی، کاهش جا به جایی وجه نقد و ایران چک، توسعه استفاده از ابزار‌های نوین پرداخت (نظیر بانکداری اینترنتی و. ..) اشاره کرد.
نحوه دریافت شماره شبا به منظور انجام برخی کارهای بانکداری آنلاین
- مراجعه به شعبه صاحب حساب یا دیگری میتواند با مراجعه به شعبه شماره شبای متناظر یک شماره حساب یا تسهیلات را دریافت کند.
- مراجعه به سایت اینترنتی بانک مبدا (به عنوان مثال bankmellat.ir) و وارد کردن شماره حساب یا شماره تسهیلات خود و دریافت شماره شباء
